Qarshi muxandislik iqtisodiyot instituti

Shunday qilib umumiy ko‘rinishi 2-rasmda ko‘rsatilgan suyuqlikni qizdiruvchi yassi kollektor hosil bo‘ladi.
Yassi QEKning boshqa turdagi kollektorlarga nisbatan prinsipial afzalliklariga uning to‘g‘ri (nurli) va shuningdek sochma quyosh energiyasini ushlab qolish qobilyatini va buni natijasida – quyosh ortidan kuzatish zaruratisiz uni statsionar o‘rnatish imkoniyati kiradi.
Quyosh energiyasining yassi kollektori absorberi, odatda yuqori issiqlik o‘tkazuvchanlikka ega metaldan, xususan, po‘lat, alyuminiy va xatto misdan tayyorlanadi.
Shaffof izolyatsiya bir yoki ikki qavat shisha yoki polimer plenkasi ko‘rinishida bo‘ladi. Shishaning tashqi qavati va polimer plenkaning ichki qavatidan kombinatsiya ishlatilishi mumkin. Issiqlik tashuvchining past qizdirish harorati holatida (300Sgacha) kollektor umuman shaffof izolyatsiyaga ega bo‘lmasligi mumkin. Kollektor korpusi ruxlangan temir, alyuminiy, yog‘och, plastmassadan tayyorlanishi mumkin. Issiqlik izolyatsiya sifatida turli materiallar qo‘llanilishi mumkin: mineral paxta, penopoliuretan va x.k.
shaffof kollektor yuzasining qoplamalarining o‘tkazuvchi xususiyati;
kollektor yuzasining quyosh nuriga nisbatan yutuvchanlik qobilyati;
kollektorning optik kodi yoki kollektor yuzasining keltirilgan yutuvchanlik qobilyati (0,85 dan ko‘p);
yutuvchi panel samaradorligi koeffitsiyenti (qizdiruvchi suyuqlik, material va panel qalinligi kanallar o‘lchamlarining) kollektordagi suyuqlikning oqish tezligi va xususiyatlari, zamonaviy konstruksiyalarda F qiymat 1 ga teng (0,9 dan ko‘p);
kollektorning issiqlik energiyasining yo‘qotishlari zichligi ikkita omil bilan aniqlanadi: atrof muxitdagi panelni konveksiya yordamida sovutib va yuzadan issiq nurlantirib;
Kollektor panelining o‘rtacha xarorati T, yoki o‘rtacha suyuqlik xarorati xuddi kollektordan chiqishdagi issiq suyuqlik xarorati Tg kabi deyarli teng bo‘lib, kollektor konstruksiyasi va tavsifi bilan, shuningdek, tushuvchi nur jadalligi T, kirishdagi sovuq suyuqlik xarorati Tx va kollektorning birlik ishchi yuzasiga to‘g‘ri keladigan suyuqlikning misolli sarfi G, kg/(m2S), suyuqlik qizdirish texnologiyasi bilan aniqlanadi:



1-rasm. Quyosh energiyasi yassi kollektorining konstruktiv elementlari. 1 – shisha qoplamasi; 2 – qizdiruvchi suyuqlik uchun naychali nur yutuvchi yuza; 3 – korpus; 4 – issiqlik izolyatsiyasi. Bu yerda SR, J(kg∙S) – suyuqlikning solishtirish issiqlik sig‘imi. Bu yerda (I) dan foydalanib, energiya suyuqlik xarorati va fiksatsiyalangan energiya oqimida atrof-muxit oqimi kelishi bilan suyuqlik sarfi bilan bog‘liqlikka erishamiz. Suyuqlik sarfi uning xaroratini chiqarishda ko‘targanda pasayadi. Maksimal eratiladigan suyuqlikni qizdirish xarorati Tm va suyuqlikni oqimi yo‘qligiga mos keluvchi (R=0) muhit xarorati orasidagi farq quyidagiga teng: