Qarshi muhandislik iqtisodiyot

Sath o‘zgarmas 
viskozimetrning sxemasi

---

177 
Tekshirilayotgan suyuqlikning va uning kapillyardan o‘tayotgan sarfi 
o‘zgaradi, buning natijasida reaktiv kuch ham o‘zgarib, kapillyarning erkin uchini 
siljitadi. Kapillyarning uchi bilan birga u bilan bikr qilib biriktirilgan qisqa 
tutashtirilgan chulg‘am 5 siljiydi. 
O‘zgaruvchan tok bilan ta’minlangan induktiv chulg‘am 6 P-simon magnit 
o‘tkazgich sterjen va bu sterjenning erkin uchi orasidagi tirqish orqali 
o‘zgaruvchan magnit oqimi hosil qiladi. Sterjen 5 ning bitta yarim qismga qisqa 
tutashtirshtirilgan chulg‘am 4 kiydirilgan, u magnit kuch chiziqlarini berkitish 
xossasiga ega bo‘ladi, chunki bu halqaning siljishi natijasida sterjen 5 ning erkin 
uchlari orasidagi tirqish orqali magnit okimi o‘tadigan yuza o‘zgaradi. Natijada 
induktiv chulg‘am 6 hosil qiladigan magnit oqimi qisqa tutashtirilgan chulg‘amdan 
nariga o‘tmaydi, ya’ni berkilib qoladi. Bu yerda, induktivlik o‘zgaradi va uni 
ikkilamchi asbob qayd etadi. Shunday qilib, qovushoqlik o‘zgarganida ekran 4 
bilan bikr, birikkan kapillyar sterjen 5 bo‘ylab siljiydi, buning natijasida ikkilamchi 
asbob qayd etadigan induktivlik o‘zgaradi. Toshkent davlat texnika universiteti 
professor-o‘qituvchilari yaratgan bu viskozimetrlar o‘lchash aniqligi va asbobning 
ishonchli ishlashini oshirishga imkon beradi. 
NAZORAT SAVOLLARI 
1. Membranali pnevmatik viskozimetr sxemasi. 
2. Zoldirli pnevmatik viskozimetrning sxemasi. 
3. Halqali viskozimetrning sxemasi 
4. Sath o‘zgarmas вискозиметрнинг схемаси 
5. Avtomatik kapillyar viskozimetrning prinsipial sxemasi. 
6.Kapilyar viskozimetr sxemasi. 

---

178 
36-MAVZU.ZOLDIRLI VA ROTATSION QOVUSHQOQLIK O‘LCHASH