Qarshi muhandislik iqtisodiyot

sxemasi. 

---

173 
35.2 – rasm
. 
Avtomatik kapillyar 
viskozimetrning prinsipial sxemasi
. 
dozalovchi nasos 1 yordamida kapillyar 
naycha 
2 
orqali 
so‘rib 
olinadi. 
Naychadagi 
bosimning 
pasayishi 
difmanometr 3 bilan o‘lchanadi, uning 
shkalasi 
qovushoqlik 
birliklarida 
darajalangan. Viskozimetr termostat 4 
ra o‘rnatilgan. Odatda, asbob diametri 
va uzunligi turlicha bo‘lgan kapillyarlar 
komplekti bilan ta’minlangan bo‘ladi. 
Kapillyarning 
diametri 
va 
uzunligi 
o‘lchash chegaralariga qarab tanlanadi. 
Ishlash 
prinsipi 
o‘z 
og‘irligi 
ta’sirida suyuq mahsulotlarning oqib 
chiqishiga asoslangan viskozimetrlar eng ko‘p tarqalgan. Ularning asosiy qismi 
datchik bo‘lib, u past tomonidan kalibrlangan naycha bilan tugaydigan sig‘imdan 
iborat. Sig‘imga uzluksiz ravishda suyuqlik beriladi, uning sarfi doimo bir xilda 
saqlab turiladi. Sig‘imdagi suyuqlik sathi uning qovushoqligiga mutanosib 
ravishda o‘zgaradi. Sathni o‘lchab, qovushoqlikning qiymati topiladi. Bu 
asboblarning boshqa turlarida, aksincha, suyuqlik sathi bir xilda ushlab turiladi, 
lekin qovushoqlikka bilvosita bog‘liq bo‘lgan boshqa parametr (masalan, suyuqlik 
sarfi, kapillyarning siljishi, kapillyarning diametri yoki uzunligi va hokazo) 
o‘lchanadi. Birinchi tur asboblar o‘zgaruvchan sathli viskozimetrlar deb, ikkinchi 
tur asboblar esa o‘zgarmas sathli viskozimetrlar deb ataladi.
Toshkent 
davlat 
texnika 
universiteti 
professor 
- 
o‘qituvchilari tomonidan suyuq 
mahsulotlarning 
erkin 
oqib 
chiqishiga asoslangan pnevmatik 
va elektrik viskozimetrlarning har 
xil turlari yaratilgan. Erkin oqib 
chiqishga 
asoslangan 
viskozimetrlardan 
o‘zgaruvchan 
sathli 
asboblar 
keng 
qo‘llanilmoqda. 
35.3-rasmda 
membranali 
pnevmatik 
viskozimetrning 
sxemasi 
keltirilgan. 
Tekshiriladigan suyuqlik nasos-
dozator 1 yordamida so‘rib olinadi 
35.3 – rasm.Membranali pnevmatik