Qarshi muhandislik iqtisodiyot

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ionli gaz analizatorlari 
Ionli gaz analizatorlaridan havodagi zararli moddalarni aniqlashda, 
shuningdek, portlash xavfi bor gaz aralashmalarini nazorat qilishda foydalaniladi. 
Ular ishlash prinsipi bo‘yicha ikki guruh: alangali-ionli va aerozolli-ionli gaz 
analizatorlariga bo‘linadi. 
Alangali-ionli gaz analizatorlari 
organik moddalarning vodorod alangasida 
ionlashuviga 
asoslangan. 
Alangali-ionli 
o‘zgartkich 
elektr 
maydonga 
joylashtirilgan vodorod gorelkasidan iborat. Sof vodorod yonganida ionlar deyarli 
hosil bo‘lmaydi, shuning uchun sof vodorodning elektr o‘tkazuvchanligi juda ham 
41.3 – rasm.Alanga-ionli gaz analizatorining 

---

203 
past bo‘ladi. Organik moddalarning alangasi paydo bo‘lganida ularning ionlashuvi 
sodir bo‘ladi va alanganing elektr o‘tkazuvchanligi keskin ortadi. 
Bu gaz analizatorining prinsipial sxemasi 41.3-rasmda keltirilgan. O‘lchash 
elektrodlaridan biri gorelka 1 bo‘lib, unga manba 4 dan 60—300 V li o‘zgarmas 
kuchlanish beriladi, gorelka korroziyabardosh po‘lat yoki titandan tayyorlanadi. 
Ikkinchi (kollektorli deb yuritiladigan) elektrod o‘rnida yupqa devorchali silindr 
xizmat qiladi, u gorelka 1 bilan .o‘qdosh bo‘lib, nodir metallar (platina, oltin, 
titan)dan tayyorlanadi. O‘zgartkichning ionizatsiya kamerasiga yonishni saqlab 
turish va vodorodning yonish mahsuloti bo‘lgan suvning kondensatsiyalanishining 
oldini olish uchun havo kiritib turiladi. 
O‘zgartkich zanjirida ionizatsiya tokining paydo bo‘lishiga reaksiya 
davomida elektrodlarda musbat va manfiy zaryad eltuvchilarning hosil bo‘lishi 
sabab bo‘ladi. Ionizatsiya tokining kuchi 10
-7
—10
-8
A dan oshmaydi. Shu 
munosabat bilan o‘zgartkichning tok signali o‘zgarmas tok kuchaytirgichi 5 ga 
beriladi. Kuchaytirilgan signal ikkilamchi asbob 6 ga (masalan, avtomatik 
potensiometrga yoki signalizatsiya qurilmasiga) keladi, bu qurilma konsentratsiya 
berilgan qiymatidan ortib ketganida signal chiqaradi.