Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti texnologiya fakulteti

43-rasm. Piyozning bo‘g‘iz chirish kasalligi 
Oq dog`lanish- Septoria lycopersici.
 
Oq dog`lanish kasalligini - 
Septoria lycopersici
zamburug`i qo’zg`atadi. Ushbu 
kasallik ochiq dalalarda tarqalgan bo’lib pamidorni bargini zararlaydi. Pamidorning 
zararlangan bargida yumaloq oqish dog`lar hosil bo’lib keyinchalik bu dog`larning 
o’rtasida qoramtir nuqtalar, ya`ni zamburug`ning meva tanasi piknida hosil bo’ladi. 
Infektsiya zararlangan o’simlik qoldiqlarida qishlaydi.
 
Preparat: 
Septoria lycopersici
zamburug`ini meva tanasi piknida va 
konidiyalarini mikroskopda ko’rish. 
Ildiz chirish yoki qora son- 
Rizoctonia solani
.
Ildiz chirish kasalligini - 
Rizoctonia solani
zamburug`i qo’zg`atadi. Kasallik 
bilan pamidorning ko’chatlari zararlanadi. Issiq xona va parniklardagi zararlangan 
ko’chatlarning ildiz bo’g’zida qoramtir dog` hosil bo’lib to’qimasi yumshab qoladi. 
Ayrim paytlarda ildiz bo’g`zi ustida kul rang yoki qo’ng`ir g`ubor hosil bo’ladi. 
Ildizga asosiy va yon ildizga qo’ng’ir rangga kiradi, asosiy ildizda chuqur botgan 
yoriqlar ko’zga tashlanadi. Kuchli zararlangan ildizlar uvoqlanib ketadi. 
Zamburug’ tuproqda xlamidospora va skterotsiya ko’rinishida qishlaydi. 
 
 
44-rasm. Pomidorning quruq chirish kasalligi.

---

~ 91 ~ 
Kulrang chirish kasalligi — Botrytis sineriea Pers
.
kasallik qo’zg‘otuvchisi 
takomillashmagan zamburug‘. Mexanik zararlangan to’qimalarda havo orqali 
tarqalib yuzaga chiqadi. Boshlanishida to‘qima namiqqanga o‘xshab to‘q yashil 
dog‘simon tusga kiradi. 5-6 kun ichida dog‘ ustida kulrang zamburug‘ tanasi 
shakllanadi va tezda tarqaladi. Zamburug‘ning rivojlanishida xaroratning yuqori va 
nam bo‘lishligi ijobiy rol o‘ynaydi. Zararlangan to‘qima achchiq tamli bo‘lib, 
iste’mol uchun yaroqsiz xolga keladi. Kasallik qo‘zg‘otuvchisining to‘qimaga 
kirishiga qarshi turuvchi asosiy kimyoviy omil bo‘lib oshlovchi moddalar miqdori 
xizmat qiladi. 
Kasallikning tarqalishini oldini olish maqsadida poliz maxsulotlarini quruq va 
shamol o‘tib turadigan maxsus xonalarda saqlash tavsiya etiladi.