Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti texnologiya fakulteti

1-mashg‘ulot.
Hashorotlar morfologiyasi. 
Reja: 
1.
 
Hashorot bosh qismining tuzilishi. 
2.
 
Hashorot ko’krak qismining tuzilishi. 
3.
 
Hashorot qorin qismining tuzilishi. 
Mashg‘ulotning maqsadi:
 
o‘quvchilarda hashorotlarning bosh qismining 
tuzilishi to‘g‘risida tasavvur va ko‘nikmalar shakllantirish.
Kerakli jihozlar: 
Mikroskoplar, MBS-1, MBR-1, Petri kosachasi, pintsetlar, 
entomologik to’g`nog`ichlar, jadvallar va kitoblar. 
O‘rganish ob`ektlari: 
Qora suvarak, chigirtkalar, qo’ng`izlar yoki boshqa 
yirik hajmdagi hasharotlardan namunalar olinadi. 
Topshiriq 
Mashg‘ulot mazmuni
:
Hashorotning bosh qismi 5-6, ko‘krak qismi 3 va qorin 
qismi 11 bo‘g‘imdan iborat. Demak, ҳashorot tanasining bo‘g‘imlari 19 tadan kam 
emas. Boshida og‘iz organi va 3 juft mo‘ylovi bor, ko‘kragi uch bo‘g‘imli va ularga 
uch juft oyoq va ko‘pchiligida qanot birlashgan, qorin qismi 11 ta bo‘g‘imdan 
tashkil topadi. 
Ishni bajarish tartibi: 
Voyaga etgan hasharotlardan birortasini olib, uni 
buyum oynachasiga qo’yiladi. So’ngra lupa ostida hasharotning tashqi ko’rinishini 
ko’rib chiqiladi va hasharotlar sinfiga xos bo’lgan xarakterli belgilariga ahamiyat 
beriladi. Bunda bosh, ko’krak va qorin qismlari o’rganib chiqiladi. 
Bosh (kaput) qismini lupa orqali qaraymiz, boshida bir juft mo’ylov (antenna), 
og`iz organi (trofi), murakkab ko’z (okuli) va sodda ko’z (okelli) borligini 
ko’ramiz. (1- rasm) 
Ko’krak (toraks) qismini kuzatamiz, ko’kragi uch bo’g`imli va ularning pastki 
tomoniga uch juft oyoqlari joylashgan va tepa qismida ikkinchi va uchinchi ko’krak 
qismida joylashgan ikki juft qanotlari (allae) borligini aniqlaymiz. 
Qorin (abdomen) qismida bir necha bir-biriga o’xshash bo’limlardan 
tuzilganligini kuzatamiz, so’ng tanishib chiqilgan hasharotning umumiy gavda 
tuzilishlarini tablitsa yoki hasharotlarga qarab rasmi chizib olinadi.