Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti «neft va gaz olishning texnologiyasi va texnikasi»

11.5. Saykling-jarayoni 
 
Gazkondensat  konini  ishlashning  bunday  nomlanishi  unda  qatlam  bosimini 
saqlashni  amalga  oshirilishining  mantiqidan  kelib  chiqqan  -  qatlamga  mazkur 
qatlamdan  olingan,  lekin  gazni  tayyorlash  qurilmasidan  o‗tkazilgan  va  suyuq 
uglevodorodlari ajratib olingan gaz haydaladi, boshqacha qilib aytganda gazni aylana 
haydash  (saykling-jarayon).  30  chi  yillarning  o‗rtalarida  AQShda  ko‗plab 
gazkondensat  konlari  ochildi.  Bu  vaqtda  bunday  konlarni  ishlatishda  bo‗ladigan 
termodinamik  holatlar  mantiqi  o‗rnatildi.  Shuni  aytish  lozimki,  bu  davrda  gazni 
iste‘mol  qilish  juda  ham  kam  bo‗lib,  lekin  suyuq  uglevodorodlarga  talab  katta  edi. 
Shuning uchun bu vaqtda gazkondensat konini qatlam bosimini gazni qayta haydash 
orqali saqlash bilan ishlash keng tarqaldi. U qimmat narxda sotilayotgan kondensatni 
qatlamdan  maksimal  olishga va  arzon gazni saqlashga imkon bergan. Gazkondensat 
qatlamlariga  quruq  gazni  haydashdan  maqsad  qatlamda  suyuq  uglevodorodlarni 
teskari  kondensatsiyalanishini  minimumgacha  yetkazish  uchun  qatlam  bosimini 
yetarli  darajada  yuqori  (odatda  kondensatsiyalanishni  boshlanish  bosimidan  bir 
muncha  yuqori)  saqlash  hisoblanadi.  Quruq  gazning  asosiy  komponenti  metan 
bo‗lganligi  uchun  quruq  gazlar  deyarli  barcha  qatlam  gazkondensat  tizimlari  bilan 
to‗la  aralashadi.  Eksperimentlar  ko‗rsatadi-ki,  bir-biri  bilan  aralashadigan  bir  tizim 
bilan  ikkinchisini siqish  yukori  samara  beradi  va  odatda  bu  samara  100%  teng  yoki 
yaqin.