Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti "iqtisodiyot" kafedrasi

2. O’zbekiston Respublikasida byudjet daromadlarini shakllantirishningnazariy va huquqiy asoslari
Davlat byudjetining daromadlari mamlakat yalpi ichki mahsulotinitaqsimlash va qayta taqsimlash jarayonining bir elementi bo’lib, bunda ishchi vaxizmatchilar ish haqi, tadbirkorlik foydasi, yer egalari rentasi, yollanma ishchilardaromadlari, tadbirkorlar va pul qo’yuvchilarning protsentlarini bir qisminisoliqlar, to’lovlar, yig’imlar, bojlar va zayomlar ko’rinishida jamlash orqalishakllanadi.
Mamlkatimizda barcha sohalarda islohotlar davom ettirilayotgan bu davrda moliya tizimida, xususan byudjet tizimida ham yangiliklarni amaliyotga joriy etilishi kuzatilmoqdaki,2016-yil 12-dekabrda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasi budjet hisobining standarti (1-sonli BHS) “Hisob siyosati”fikrimizning yaqqol dalilidir.
Mazkur O‘zbekiston Respublikasi budjet hisobining standarti (1-sonli BHS) “Hisob siyosati” O‘zbekiston Respublikasining Budjet kodeksiga muvofiq budjet hisobini normativ tartibga solish tizimining elementi hisoblanadi.Mazkur Standart budjet hisobining boshqa standartlari bilan birgalikda qo‘llaniladi.
Ushbu standart 5 bobdan iborat bo’lib, o’zida quyidagilarni jamlaydi:
1-bob. Umumiy qoidalar
Mazkur Standartda quyidagi asosiy tushunchalar qo‘llaniladi:

• 
  budjet hisobi — budjet tizimi budjetlarini ijro etishda hisobga olinadigan,
  

pulda ifodalangan aktivlar va majburiyatlarning, shuningdek mazkur aktivlar va majburiyatlarni o‘zgartiruvchi operatsiyalarning holati to‘g‘risidagi axborotni to‘plash, ro‘yxatdan o‘tkazish va umumlashtirishning tartibga solingan tizimi;

• 
  hisob siyosati — mazkur Standartning 4-bobida belgilangan prinsiplarga muvofiq budjet tashkilotlari tomonidan budjet hisobini yuritish va moliyaviy hisobotlarni tuzishda qo‘llaniladigan aniq uslublar, asoslar, yo‘l qo‘yishlar, qoidalar hamda usullar majmui.
  

Ushbu Standartning maqsadi hisob siyosatini tanlash va o‘zgartirishlar kiritish mezonlarini, shuningdek budjet tashkilotlari tomonidan byudjet hisobini va moliyaviy hisobotni tuzish, hisob siyosatidagi o‘zgarishlar to‘g‘risidagi axborotni ochib berish tartibini belgilab berishdan iborat.Bu Standart byudjet tashkilotlarining moliyaviy hisobotlariga bo‘lgan ishonchlilik darajasini va ma’lum bir davriylikdagi moliyaviy hisobotlarini, shuningdek boshqa byudjet tashkilotlarining moliyaviy hisobotlarini o‘zaro solishtirish darajasini oshirishga mo‘ljallangan. Hisob siyosati byudjet tashkilotlari tomonidan byudjet to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida mavjud o‘zaro bir-birini istisno etuvchi bir nechta hisob yuritish usullaridan birini tanlash maqsadida tuziladi.