127
5-rasm.
G‘ilofli issiqlik almashgich(a) va g‘ilofni uskunaga birik-tirish usullari (b–flanes
yordamida; d–payvandlash yo‘li bilan):
1–idishlarning qobiqlari; 2–isitiuvchi g‘iloflar; 3–halqalar; 4–flaneslar.
Oqimlar: I–sovuq
suyuqlik; II–issiq suyuqlik; III–bug‘; IV–kondensat; V–havo.
Devordan suyuqlik muhitiga issiqlik berishni jadallashtirish uchun
idishning ichiga mexanik aralashtirgich joylashtiriladi. Ayrim paytlarda qurilma
ichidagi suyuqlik bug‘ yoki siqilgan gaz bilan ham aralashtirilishi mumkin.
Qirrali issiqlik almashgichlar.
Texnikada anchagina ko‘p qo‘llanilib
turiladigan ba’zi issiqlik almashinish jarayonlarida issiqlik o‘tadigan yuzaning
ikki tomonidagi issiqlik berish koeffitsiyentlari bir-biridan katta farq qiladi.
Masalan, havoni kondensatsiya bo‘layotgan suv bug‘i
bilan isitishda, bug‘dan
devorga issiqlik berish koeffitsiyenti
K
m
Vt
2
1
/
15000
10000
bo‘lsa,
devordan isitilayotgan havoga issiqlik berish koeffitsiyenti
K
m
Vt
2
2
/
15
10
bo‘ladi. Bunday sharoitda samaradorligi kam bo‘lgan issiqlik tashuvchi agent
(havo) tomonidagi quvurlar qirrali qilib tayyorlanadi.
Natijada issiqlik
almashinish yuzasini kattalashib, bug‘dan havoga o‘tgan issiqlik miqdori
ko‘payadi.
6-rasmda
quvurlari
qirrali
qilib
tayyorlangan
issiqlik
almashgichlarning elementlari ko‘rsatilgan. Tadqiqotlardan ma’lumki,
quvurlarning yuzalari qirrali qilinganda issiqlik
almashinish yuzasining
ko‘payishidan tashqari, qirralar oqimning gidrodobsimon holatda kelishiga
yordam berganligi sababli issiqlik berish koeffitsiyenti ham ortadi.
Shuni ham
hisobga olish kerakki, bunda issiqlik tashuvchi agentni haydash uchun bo‘lgan
sarf ko‘payadi.
6-rasm
. Qirrali issiqlik almashgichlarning elementlari:
a–qirralari ko‘ndalang kesim bo‘yicha joylashtirilgan; b,d–qirralari o‘q kesimi bo‘yicha
joylashtirilgan; e–qirralari qat-qat burmali qilib tayyorlangan.
b
d
I
II
III
IV
V
a
b
d
e
128
Tashqi yuzasi qirrali qilib tayyorlangan quvurlar bir necha turga bo‘linadi:
1) bo‘ylama qirrali (7-rasm, a); 2) kesilgan qirrali (6-rasm, b); 3) ko‘ndalang
qirrali (6-rasm, d); 4) spiralsimon qirrali (6-rasm, e).
Qirralarning samaradorligi issiqlik berish koeffitsiyenti (α) orqali
belgilanadi. Qirrali quvurlar ishlatilganda α ning
qiymati qirraning balandligi,
shakli va materialiga bog‘liq bo‘ladi. Agar α ning qiymati
7-rasm
. Qirrali quvurlar:
a) bo‘ylama qirrali; b) kesilgan qirrali; d) ko‘ndalang qirrali;
e) spiralsimon qirrali.
yuqori bo‘lishi shart bo‘lmasa, po‘latdan tayyorlangan qirralardan foydalanish
yetarli bo‘ladi, mabodo α katta qiymatlarga erishilishi zarur bo‘lgan paytda misli
yoki alyuminiy qirralarni qo‘llash maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Quvurning ichidagi termik qarshilik katta bo‘lgan paytda chegara qatlamni
yemiradigan yoki gidrobsimon holatga keltiradigan turbuliza-torlardan
foydalaniladi. Turbulizatorlar sifatida turli qo‘shimchalar (spirallar,
diafragmalar, disklar) va nasadkalar (halqalar, sharlar)
ishlatiladi; bulardan
foydalanilganda quvurning qarshiligi ko‘payadi.
8-rasm.
Turbulizatsiya qiladigan qo‘shimcha quvurlar:
a)
diafragmali; b) diskli d) spiralli.
e
d
b
а
a
b
d
129
8-rasmda oqimni gidrobsimon holatga keltirishga yordam beradigan
qo‘shimcha (diafragmali, diskli, spiralli) quvurlar ko‘rsatilgan. Masalan,
quvur
ichiga diafragma o‘rnatilganda oqim Re=140 bo‘lgandayoq turbulent holatga
o‘tadi (qo‘shimchasi bo‘lmagan quvurda esa bu holat Re=2300 bo‘lganda yuz
beradi). Demak, diafrag-mali quvurda issiqlik almashinish taxminan 4 marotaba
tez boradi.
Do'stlaringiz bilan baham: