Qarshi kurashning

Jaholatga qarshi ma’rifat. 
Bugungi kunda diniy ekstremizm va 
terrorizmga qarshi kurash jahon hamjamiyati uchun eng dolzarb masalaga 
aylandi. Shu jum ladan, bizning yurtimizda ham begunoh kishilaming 
qoni to ‘kilishi, obod joylar vayron boMishi, aholi o ‘rtasida vahima, 
parokandalik kelib chiqishining oldini olish maqsadida bu kabi ishlami 
amalga oshirmoqchi bo'lganlarga qarshi qat’iy kurash olib borilmoqda. 
Bu kurashning mohiyati jum ladan, Prezidentimiz tom onidan asoslab 
berilgan «G ‘oyaga qarshi faqat g‘oya, fikrga qarshi faqat fikr, jaholatga 
qarshi faqat m a’rifat bilan bahsga kirishish, olishish mumkin», — 
degan g‘oyada ham o ‘z ifodasini topgan.
X o‘sh, jaholatning o ‘zi nima? U qanday ko‘rinishlarda namoyon 
boMmoqda? Jaholat — arabcha «jahila» fe’lining o‘zagi bo ‘lib, bilmaslik 
m a’nosini anglatadi. Islom dinidan oldingi davrni «johiliyat davri» deb 
atalishining sababi ham shunda. Kishilar bilimsizligi, johilligi tufayli 
qiz bolalarni tiriklay ko‘mganlar, ayollarni odam o'rnida ko‘rmaganlar, 
ularning hech qanday haq-huquqlari bo'lmagan, jamiyat shirk botqog'iga 
botgan zam on b o ‘lgan. Islom dini kelgach, jaholat o'rnini m a’rifat 
egalladi. U ayol-qizlar sha’nini ko‘klarga ko'tardi, uch qiz tarbiyalab, 
ularni turm ushga bergan ona jannatiy b o ‘lishi, jannat onalar oyog‘i 
ostida ekanini baralla aytdi. Kishilar m a’rifatli bo la boshladilar.
Afsuski, bugungi kunda ham jaholat turli ko‘rinishlarda o'zligini 
nam oyon qilm oqda. Shulardan biri, diniy bilim sizlikdir. D iniy 
savodxonligi pastroq b o ‘lgan k ishilar o ‘zlarin i islom dinining 
jonkuyarlari qilib ko'rsatuvchi, aslida esa, hokimiyatni egallashni maqsad 
qilib q o ‘ygan turli oqim vakillarining quruq v a’dalariga aldanib 
qolm oqdalar, hatto, o ‘zlarini qurbon qilishgacha yetib bormoqdalar.
107

---

Bunday m udhish oqibatlarni keltirib chiqaruvchi bilim sizlikning 
oldini olishga davlatimiz katta e ’tibor qaratayotganini ta ’kidlash zarur. 
H aqiqiy diniy bilim olam an deganlarga keng im koniyatlar yaratil- 
gani — m adrasalar, Toshkent islom oliy m a’hadi va Toshkent islom 
universiteti kabi o ‘quv yurtlari faoliyat ko'rsatayotgani ham jah o - 
latga qarshi m a’rifat bilan kurashish borasida aniq amaliy ishlar 
qilinganining yorqin ifodasidir.
Johillik ham mutaassib oqimlarning g'arazli niyatlarini amalga 
oshirishiga zamin yaratadigan omillardandir. Respublikamiz hududiga 
yashirin tarzda olib kirilayotgan ekstremistik ruhdagi adabiyotlar, 
tarqatilayotgan varaqalardan t a ’sirlanayotgan va t o ‘g ‘ri y o 'ld an
adashayotganlarning borligi ham buni tasdiqlaydi.
Buning oldini olish maqsadida joylanda ekstremistik oqimlarning g'arazli 
maqsadlarini tushuntirishga bag'ishlangan uchrashuvlar, davra suhbatlari 
o ‘tkazilmoqda, teleko‘rsatuvlar, radioeshittirishlar berib borilmoqda. 
Fuqarolarimizning ekstremistik oqim larta’siriga tushib qolishining oldini 
olish uchun qilayotgan ishlarimizni yanada takomillashtirish talab etiladi.
O 'zini portlatish orqali begunoh kishilarning halok bo‘lishiga, 
qanchadan-qancha bolalarning yetimga aylanishiga sabab bo ‘ladigan 
jafokorlik ham jaholatning o'ziga xos ko‘rinishidir.
Bunday jafokorlik eng og‘ir gunohlardan hisoblanadi. Q ur’oni 
karimning «Kimdakim qasddan bir m o'm inni o'ldirsa, uning jazosi 
jahannamda abadiy qolishdir. Yana unga Alloh g‘azab qilgay, la’natlagay 
va unga ulkan azobni tayyorlab qo'ygay», — degan oyati ham fikrimizni 
tasdiqlaydi.
Qayd etilganlar ham jaholat og‘ir oqibatlarni keltirib chiqarishini 
ko‘rsatadi. Shunday ekan, odamlar ongi va qalbida m a’rifatning mutlaq 
ustuvor bo'lishiga erishish, kishilar tafakkurini boyitish, ularda sog‘lom 
va sobit e ’tiqodni shakllantirish uchun kurash, bu yo'ldagi nazariy va 
amaliy ishlarning hozirjavobligini ta ’minlash, ta ’sirchanligini oshirish 
dolzarb vazifalardan bo‘lib qolaveradi. Zero, Yurtboshimiz o ‘rinli ta ’- 
kidlaganlaridek, odamning o ‘z mustaqil fikriga, sobit e’tiqodiga, o ‘zi 
tayanib yashaydigan hayotiy-milliy qadriyatlar, shakllangari dunyoqarash 
va mustahkam irodaga ega bo'lishi har turli mafkuralaming bosimi, 
ularning goh oshkora, goh pinhona ko‘rinishdagi tazyiqlariga bardosh 
berishining asosiy sharti hisoblanadi.
108

---