O’zbeksiton respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti «Yengil sanoat mahsulotlari texnologiyasi»

3.4. To’shamalar uchun material tanlash va xillash.
To’shama deb, biror sathga ustma-ust to’shab qo’yib, o’zaro perpendikulyar tomonlari tekislangan va qirqilishga mo’ljallangan bir necha gazlama qavatlariga aytiladi.

Tayyorlov sexida materiallarning eniga qarab to’shama uchun materiallar tanlanadi. Bunday tanlash to’plamlarning pasportlariga binoan, qoldiqsiz bichishini hisobga olib, korxonada amalda bo’lgan me’yorlarga rioya qilib amalga oshiraldi.

To’plarni hisoblash oldidan tayyorlov ishlari o’tkariladi. Bichish topshirig’iga muvofiq to’shamalar soni va balandlik belgilanadi. To’shaladigan materiallar turi va assortimenti konfeksiyon xaritalarda so’rsatilgan bo’ladi.

Konfeksion xaritani tayyorlov sexida konfeksionir tuzadi va korxonani bosh muxandisi tasdiqlaydi.

3.5. Gazlama to’pini hisoblash usullari.
Gazlamani bichish jarayonida ko’p gazlamadan noratsional qoldiqlarini va gazlamani to’shashda gazlama chiqindilarini kamaytirish maqsadida gazlama to’plarini to’shamalarga hisoblanadi. Ushbu hisoblash “qoldiqsiz hisoblash”, ya’ni ko’p “to’shamali hisoblash” deb nomlanadi. Chunki,gazlama to’plarining uzunligi bir nechta har xil uzunlikdagi to’shamalarga hosoblanadi. Bunda to’shamalarni uzunligi bir- biridan 8-10 sm ortmasligi kerak. Gazlama to’plarini to’shamalarga hisoblaganda bitta hisob kartasiga 7-8 har-xil uzunlikdagi to’shamalar kiritiladi. Ushbu to’shamalar asosiy va qo’shimcha to’shamalarga bo’linadi. Asosiy to’shamalarda bir nechta razmer-rost birlashtirilib, bichishga mo’ljallangan bo’lsa, qo’shimcha to’shamalarda muayyan bitta razmer-rost buyumlarni bichishga mo’ljallangan.

Gazlama to’pini to’la xisoblash quyidagi tenglama talabiga javob berishi kerak:

Bunda:

L – gazlama to’pining uzunligi (m),

l₁, l_2.....l_n – to’shamalar uzunligi (l)

n_1, n_2….n_n – to’shama uzunligidagi qavatlar soni

l_y.q – gazlama to’pida yo’l qo’yilishi mumkin bo’lgan 10 – 15 sm ga teng laxtak (qoldiq).

Gazlama to’plarini hisoblash qo’lda (kalkulyator va yordamchi jadval yordamida) yoki EHM da bajarilishi mumkin. Buning uchun “Kashtan” va “Razdan” EHM mashinalari tavsiya etiladi.

Ayrim korxonalarda hisob xaritasiga asosan gazlama to’plarini to’shama qavatlar uzunligida qirqib olinadi. Har bir to’shamaga mo’ljallangan qavatlar alohida – alohida aravacha – konteynerga solinadi. Bu asosan MPM mashinasida bajariladi.

Bo’rlama va gazlama qavatlari solingan aravachalar bichish sexiga uzuatiladi.