Qarshi davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

5-Laboratoriya ishi
Trilon B (komplekson III) ning eritmasini tayyorlash va
uning titrini aniqlash
Ishning maqsadi:Kompleksonometriya metodini mohiyatini o’rganish. Trilon B (komplekson III) ning eritmasini tayyorlash va uning titrini aniqlash.
Kompleksimetriya yoki kompleksimetrik titrlash: – (ba’zi manbalarda kompleksomet-riya yoki kompleksometrik titrlash) – tahlil etiluvchi eritmaning aniqlanuvchi tarkibiy qismini titrant bilan kompleks hosil qilish reaksiyasiga asoslangan. Boshkacha qilib aytganda, kompleksimetriya (kompleksometriya) – titrlanuvchi modda bilan eruvchan ammo deyarli dissotsilanmaydigan (ya’ni barkaror), kompleks hosil qiluvchi modda eritmasi bilan titrlash demakdir.
Mazkur usul kompleks hosil qiluvchi metall ionlarini aniklashda ishlatiladi. Usulning asosi bo‘lmish kompleks hosil bo‘lish reaksiyasini (reagent zaryadlari kursatilmagan xolda) kuyidagicha tasvirlash mumkin:
М+nL=МLn
Bu yerda M - eritmadagi aniqlanuvchi (x)-tarkibiy qism aksariyat xolda kompleks hosil qiluvchi metall kationi; L-titrant (T) eritmasidagi, ligand: МLn-titrlash reaksiyasining maxsuloti, kompleks birikma. T.S.N. vizual, ya’ni indikator rangini o‘zgarishiga qarab yoki potensiometrik usulda aniqlanadi.
Ba’zi misollarni kurib chikamiz:
Eritmadagi sianid SN ionlarini kumush nitrat standart eritmasi bilan titrlab aniklash. Titrant qushila boshlangach E.N.gacha kuyidagi tengdama asosida kumush (1)ning eruvchan, sianidli kompleksi hosil bo‘ladi
Аg + 2CN = [Ag(CN) ]
E.N.da qo‘shilgan ortiqcha titrant kumush sianidi AgCN cho‘kmasini hosil qiladi
[Ag(CN) ] + Ag = 2AgCN↓
T.S.N si kumush sianidi oq chukmasining loyqasi hosil bo‘lishiga ko‘ra kayd etiladi.
Kalsiy Sakationlarini aniqlas– komplekson-etilendiamintetratsetatning dinatriylik tuzi (qisqacha EDTA yoki Na H Y, bu yerda H Y bilan to‘rt asosli etilen-diamintetrasirka kislotaning qisqa shartli belg‘isi)ning standart eritmasi bilan titrlab aniqlanadi
Ca + H Y = CaY + 2H
T.S.N indikator vositasida aniqlanadi.