Qarshi davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

2) Xaydash metodlari. Aniqlanayotgan modda uchuvchan holga keltiriladi va haydab, uchirib yuborib massaning kamayishidan yoki biror moddaga shimdirib, massaning ortishidan uning miqdori topiladi.
Misol uchun CaCO₃ tarkibidagi СО₂ ning miqdorini aniqlash kerak bo‘lsa, unga kislota ta’sir ettirilib, gazni uchirib yuborib, massaning kamayishidan yoki biror moddaga shimdirilib (yuttirilib) uning massasining ortishidan biilsh mumkin.
3) Elektrogravimetrik metod - modda eritilib, elektroliz qilinadi va aniqlanayotgan modda yoki ion elektrodga cho‘ktirib natija olinadi.
Bu metodlarning ichida eng asosiysi. cho‘ktirish metodi hisoblanadi. Cho‘ktirilgan modda miqdori 0,1-1 g oraligida bo‘lishi kerak.
Kristal cho‘kmalar (ВaSO₄, СаСО₃,) odatda 0,5-0,9 g, amorf cho‘kmalar esa, 0,1-0,2 g atrofida olinadi.
Modda qaysi holda cho‘ktirilsa - cho‘ktirish shakli, qaysi holda tarozida tortilsa - tortish shakli deyiladi.
Fе^3  3 ОН^-  Fe(ОН)₃
Fe(OН)₃ - cho‘ktiriladigan shakli
2Fe(OH)₃ Fe₂О₃  3H₂O Fe₂О₃ - tortiladigan shakli
Biror elementni gravimetrik holda aniqlash uchun cho‘kma ma’lum haroratda (100-120⁰С) қуритилади ёки қиздирилади. Қиздирилганда баъзи чўкмаларнинг tarkibi o‘zgarib ketadi va cho‘ktirilgan modda emas, qizdirilgan moddaning miqdori tortiladi.
Shuning uchun moddaning cho‘ktirilgan shakli tortiladigan shaklidan farq qiladi. Ular ma’lum talablarga javob berishi kerak.