Qarshi davlat universiteti pedagogika kafedrasi

Didaktik o‘yin o‘rganilayotgan obyekt, hodisa va jarayonlami modellashtirish asosida o‘quvchining bilishga bo‘lgan qiziqishi va faollik darajasini rag‘batlantiruvchi o^£quv faoliyati turi. Ayni vaqtda o‘yin ham ijtimoiy faoliyat ko‘rinishi sanaladi.

1. 
   Interfaol ta’lim muhitini yaratishga qo‘yiladigan talablar.
   

Zamonaviy ta’limni tashkil etishga qo‘yiladigan mahim talablardan biri ortiqcha ruhiy va jismoniy kuch sarf etmay, qisqa vaqt ichida yuksak natijalarga erishishdir. Bunday samaraga erishish uchun dars jarayonlarini interfaol metodlar orqali tashkil etish davr talabidir.

Interfaol ta’lim asosini interfaol metodlar tashkil etadi. “Ta’lim jarayonida talaba hamda o‘qituvchi o‘rtasida hamkorlikni qaror toptirish, faollikni oshirish ta’lim oluvchilar tomonidan bilimlarni samarali o‘zlashtirish, ularda shaxsiy sifatlarni rivojlantirishga xizmat qiladigan metodlar interfaol metodlar sanaladi”.

An’anaviy ta’limda ham tabiiy ravishda suhbat asosini axborot tashkil etadi. Ammo axborot uzatishning asosiy manbai o‘qituvchining tajribasi bo‘lib, bu jarayonda u yetakchilik, daminantlik qiladi, ya’ni u darsning asosiy vaqtida bilimlarni og‘zaki tarizda o‘quvchilarga yetkazib berishga intiladi. Faollik ko‘rsatish o‘qituvchigagina xos bo‘lib, o‘quvchilar bu vaziyatda sust tinglovchi bo‘lib qoladi. Ularning asosiy vazifasi o‘qituvnini tinglash, zarur o‘rinlarda yozish, savollar bilan murojaat qilinganda javob qaytarish, kam holatlarda ruxsat etilganidagina so‘zlashdan iboratdir. An’anaviy ta’lim suhbat (dialog) ga asoslangan va bu suhbat quydagi o‘zaro munosabat shakllarida tashkil etiladi:

An’anaviy ta’limdagi bir tomonlamalilik oliy ta’lim tizimidagi faqat a’ruza mashg‘ulotlaridagina emas, semenar darslarda ham ustivorlik qiladi. Ung ko‘ra, “yetkazib beruvchi” rolida endi o‘qituvchi emas, balki talaba namoyon bo‘ladi. Talaba, asosan, o‘zi o‘zlashtirgan bilimlarni namoyish etadi, o‘qituvchi esa uning fikrlarini tinglaydi, zarur o‘rinlarda savollar bilan murojat qiladi. Talabalar guruhi bu vaziyatda butunlay sust ishtirokchi, tinglovchi bo‘lib qoladi. Shu tarzda qabul qilingan bilimlar tez unitiladi.