|
PISA tadqiqotlari natijalari quyidagilarni aniqlashga imkon beradi:
15 yoshli o‘quvchilarning asosiy bilim va ko‘nikmalarini ifodalovchi miqdor ko‘rsatkichlar; o‘quvchilarning ta’lim natijalari va maktabda ishning yo‘lga qo‘yilishiga ta’sir etuvchi omillarning holatini ifodalaydigan miqdoriy ko‘rsatkichlar; vaqt o‘tishi bilan erishilgan natijalarning o‘zgarishi yo‘nalishini
ifodalovchi miqdoriy ko‘rsatkichlar.
Tadqiqot natijalari hamda turli mamlakatlarning ta’lim tizimini tavsiflovchi ko‘rsatkichlar har uch yilda chop etib boriladi. Bu ma’lumotlardan mamlakatlarning ta’lim tizimidagi yutuqlarni o‘zaro taqqoslash va maktab ta’limi sohasidagi siyosatni aniqlashda foydalaniladi.
Dastur yetakchi xalqaro tadqiqotchilik tashkilotlari va milliy markazlar, Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkilotini o‘z ichiga olgan Konsorsium tomonidan amalga oshiriladi. Konsorsium ishini Pedagogik tadqiqotlar bo‘yicha Avstraliya kengashi (The Australian Council for Educational Research - ACER) boshqaradi.
“O‘qish savodxonligi” atamasi o‘qish tezligini tekshirishni emas, balki “savodli o‘qish”ni anglatadi. Unga ko‘ra, o‘quvchi mantlarni tushunishi, ularning mazmunini mushohada qilishi va baholay olishi, o‘z fikrini bildira olishi zarur. O‘quvchilarga turli matnlar taqdim etiladi: badiiy asarlardan parchalar, biografiyalar, shaxsiy xatlar, hujjatlar, gazeta va jurnallardagi maqolalar, yo‘riqnomalar, reklama e’lonlari, geografik kartalar va b. Ularda axborot turli ko‘rinishlarda aks etadi: diagramma, rasm, xarita, jadval, chizma va h.k.
“Matematik savodxonlik” yo‘nalishidagi topshiriqlar yordamida o‘quvchilarning maktab matematika kursida egallagan bilimlari tekshirilmaydi, balki ularning turli vaziyatlarda matematik bilim, ko‘nikmalarni qo‘llay olishlariga asosiy e’tibor qaratiladi. O‘quvchilarga, asosan, o‘quv emas, balki kundalik hayotga xos bo‘lgan amaliy vaziyatlar taklif etiladi (tibbiyot, uy-joy, sport va h.k.). Bunda o‘quvchilar ko‘p hollarda nafaqat matematikaning turli mavzulari va bo‘limlaridan, balki boshqa fanlar, masalan, fizika va biologiyadan olgan bilim va ko‘nikmalaridan foydalanishlari talab etiladi.
Tadqiqotning “Tabiiy fanlardan savodxonlik” yo‘nalishi o‘quvchilarning fizika, biologiya, kimyo, geografiya fanlaridan egallagan bilim va ko‘nikmalarini kompleks holda tekshiradi. O‘quvchilarga taklif etiladigan hayotiy vaziyatlar har bir insonning shaxsiy hayotida uchraydigan dolzarb muammolar bilan bog‘liq (masalan, parhez davomida iste’mol qilinadigan mahsulotlar), jamoa yoki jamiyatning a’zosi sifatida (masalan, shaharga nisbatan elektrostansiyaning joylashgan o‘rnini aniqlash) yoki dunyo fuqarosi sifatida (masalan, “issiqxona samarasi”ning oqibatlarini anglash).
Aytish joizki, shu vaqtga qadar mamlakatimiz ta’limi PISA baholash tizimi doirasiga tushmagan. Ammo bu borada harakatlar boshlangan. Yurtimiz ta’limi PISAning 2021 yilgi xalqaro baholash dasturida ishtirok etishi va “Xalqaro tadqiqotlarni amalga oshirish Milliy markazi” ochilishi haqidagi murojaati ma’qullangani buning bir tasdig‘idir. Bu markazning zimmasiga mamlakatimiz ta’lim tizimini xalqaro standartlarga moslashtirish, 2019-2021 yillar oralig‘ida amaliy ko‘nikmalar shakllantirilishini baholashga qaratilgan sinovlarni tizimli ravishda o‘tkazib borish, o‘quv adabiyotlarini modernizatsiya qilish, xalqaro ta’lim standartlariga asoslangan holda o‘qish, matematika, tabiiy yo‘nalishdagi fanlardan davlat ta’lim standartlari, o‘quv dasturlari hamda o‘quv adabiyotlari mazmuniga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish kabi bir qator vazifalar yuklatiladi. PISAda o‘quvchilarning bilim sifati monitoringi 5 ta yo‘nalish bo‘yicha aniqlanadi.
Xalqaro baholash dasturlari bo‘yicha xalqaro tadqiqotlarda ishtirok etishga tayyorgarlik ko‘rish uchun o‘tgan yillarda foydalanilgan savollar mazmunini o‘rganib chiqib, tahlil qilish va ulardan ta’lim jarayonida foydalanish kerak. Masalan, “Sezgi organlarining ahamiyati” mavzusini o‘qitishda PISA 2015 savolidan foydalanish mumkin:
“Boshqariladigan ko‘zoynaklar”
Savol 1/5
Boshqariladigan ko‘zoynaklar
Savol 1/5
To‘g‘ri javobni belgilang.
Бошқарилувчи линзалар ҳақидаги ғоялар бизга янгилик эмас. Одам кўзининг гавҳари ҳам бошқарилувчи линзадир.
гавҳар
Гавҳарнинг шакли мускулларнинг иши ҳисобига ўзгаради. Гавҳар шаклининг ўзгариши қандай аҳамиятга эга?
o Турли ёрқинликдаги бўлган буюмларни яхшироқ кўриш учун o Турли рангдаги буюмларни яхшироқ кўриш учун o Турли масофадаги предметларни яхшироқ кўриш учун o Турли шаклдаги буюмларни яхшироқ кўриш учун
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
