Qarshi davlat universiteti iqtisodiyot kafedrasi davlat boshqaruvida inson resurslari

Jamoaviy muzokaralar olib borish. Nizolarni hal etish



Hozirgi davrda mehnat jamoalarida u yoki bu nizoli vaziyatlar davriy ravishda vujudga keladi. Nizo – ikkita yoki koʻproq tomonlar, ya’ni aniq shaxslar va guruhlar oʻrtasidagi haqiqiy kurashdir, bunda har bir tomon oʻzining nuqtai nazari yoki maqsadini qabul qilishiga va boshqa tomonni ushbu narsani qilishiga xalaqit berishga harakat qiladi. Shunday fikr borki, nizo bu hamma vaqt ham istalmagan hodisa, undan qochish va uni vujudga kelgan paytdayoq darhol hal qilish kerak. Haqiqatda esa nizolar tashkilot faoliyati samaradorligi oshishiga olib keluvchi vazifaviy yoki guruhli hamkorlik va ular faoliyati samaradorligini pasayishiga olib keluvchi disvazifaviy boʻlishlari mumkin. Aniqrogʻi, nizolar ham ijobiy va ham salbiy vazifalarni bajarishlari mumkin.
Nizolarning u yoki bu vazifalarini ustunlik qilishi asosan ularni boshqarishga bogʻliqdir.
Birinchi tur - shaxs ichidagi nizo. U turli shakllarda boʻlishi mumkin. Uning eng keng tarqalgan shakllaridan biri – rolli nizolar, bunda bir kishi oldiga uning ishi natijalari qanday boʻlishi sababdan ziddiyatli talablar qoʻyiladi. Masalan, bevosita boshliq – boʻlim mudiri tovarshunosga poyafzal sifatini tekshirishni jadallashtirish topshirigʻini beradi, sifat boʻyicha rahbar esa poyafzal sifatini tekshirishni texnologik jarayonni sekinlashtirish yoʻli bilan yaxshilashni talab qiladi. Nizo yakka hukmronlikning buzilishi va qoʻl ostidagi shaxs oldiga ziddiyatli talablar qoʻyilishi tufayli vujudga keladi. Bir qator hollarda yakka shaxsning ichida sodir boʻlayotgan shaxs ichidagi nizo uning maqsadlari yoki qarashlari nizosi boʻladi. U yakka shaxs oʻzaro birbirlarini istisno qiluvchi maqsadlarni tanlagan yoki ularga erishishga harakat qilayotgan holda maqsadlarning nizosiga aylanadi. Yakka shaxs oʻzining fikrlari, qadriyatlari va umuman xulqining qoniqarsizligini tan olgan vaqtda u fikrlarning nizosi boʻladi.
Ikkinchi tur - shaxslararo nizo (eng keng tarqalgan). Rahbarlarga koʻpincha jamoa manfaatlarini himoya qilishga toʻgʻri keladi (uskunalardan foydalanish vaqtini taqsimlash va h. k.). Bunda har bir kishi yuqori rahbariyatni ushbu resurslarni xuddi unga ajratishga koʻndirishi kerak. Yana ikkita mutaxassislarni oʻz loyihalarini amalga oshirilishi uchun toʻqnashuvi boʻlishi mumkin. Bitta boʻsh oʻrin (lavozim)ga ikkita nomzodlar oʻrtasida hamda xarakter, qarashlar va qadriyatlarning turli alomatlariga ega alohida shaxslar oʻrtasida ham nizo boʻlishi mumkin.