Qarshi davlat universiteti ingliz filologiyasi fakultetlararo ingliz tili

Nobody wants to be ill, do they? – Hech kim kasal bo’lishni xohlamaydi, shundaymi?
§. Notes.
1. Gapning birinchi qismida I am bo’lishli shaklda ishlatilgan bo’lsa, gapning tasdiqlovchi qismida aren’t I bilan savol beriladi. Buning uchun gapning birinchi qismi bo’lishli, ikkinchi qismi bo’lishsiz bo’lishi shart.
I am younger than you, aren’t I? (= I am younger than you, am I not?)
NOTE: Bu holat faqat gapning birinchi qismi bo’lishli, ikkinchi qismi bo’lishsiz bo’lgan holatda ishlatiladi. Agar gapning birinchi qismi bo’lishsiz, ikkinchi qismi bo’lishli bo’lsa, odatdagi qoida ishlatiladi.
I am not younger than you, am I?
2. Buyruq gaplar bo’lishli shaklda bo’lsa, fikrni tasdiqlash, ma’qullash uchun gapning ikkinchi (tasdiqlovchi) qismida will you/would you/could you//won’t you? ishlatiladi.
Close the door, will you/won’t you? Lower the TV-set, will you/won’t you?
Let the children watch TV, will you/won’t you?
* Can't you sabrsizlikni ifodalash uchun ishlatiladi.
Shut up, can't you? – Jim turolasanmi, yo’qmi?
● Lekin buyruq gaplar bo’lishsiz shaklda bo’lsa, fikrni tasdiqlash, ma’qullash uchun gapning ikkinchi (tasdiqlovchi) qismida faqat will you? ishlatiladi.
Don’t close the door, will you?
Don’t lower the TV-set, will you?
Don’t let the children watch TV, will you?
3. Agar gapning birinchi qismida Let’s (Let us) ishlatilgan bo’lsa, fikrni tasdiqlash, ma’qullash uchun gapning ikkinchi (tasdiqlovchi) qismida shall we? ishlatiladi.
Let’s eat out tonight, shall we?
Let’s not eat out tonight, shall we?
Let’s take a taxi, shall we?
4. Have, has yordamchi fe’li yoki have got, has got iborasi bor bo’lmoq, ega bo’lmoq ma’nosida kelganda, gapning ikkinchi (tasdiqlovchi) qismida have /has (do/does) ishlatiladi.
You have a car, haven’t (don’t) you? You have not a car, have (do) you?
You have got a car, haven’t you? You haven’t got a car, have you?
Jack has a lot of books, hasn’t (doesn’t) he? Jack has not many books, has (does) he?
Jack has got a lot of books, hasn’t he? Jack hasn’t got many books, has he?
5. Agar have fe’li qilmoq, bajarmoq ma’nosida asosiy fe’l bo’lib kelsa yoki modal fe’l bo’lib kelsa va harakatni ifodalab kelsa gapning ikkinchi (tasdiqlovchi) qismida hozirgi zamonda do/does, o’tgan zamonda did yordamchi fe’llari ishlatiladi.
You have a test every day, don’t you?
It is getting late. We have to take a taxi, don’t we?
He had a good breakfast yesterday, didn’t he?
* Lekin have fe’li asosiy fe’l bo’lib holatni ifodalasa, gapning ikkinchi (tasdiqlovchi) qismida unga savol berish uchun have/has ham do/does ham ishlatilishi mumkin.
Your father has a bad back, hasn't/doesn't he? – Dadangning beli og’riydi, shunday emasmi?
6. Agar gapning birinchi qismida there is/there are ishlatilsa, gapning ikkinchi (tasdiqlovchi) qismida isn’t there/aren’t there ishlatiladi yoki teskarisi.