Qarshi davlat universiteti ijtimoiy fanlar kafedrasi

Ижтимоий фанлар кафедраси  доценти                       А.Дўланов 

 

             

 

 

---

71 

 

Қарши давлат университети  профессори А.Чориев томонидан тайёрланган 

“Янги замон фалсафасида инсон муаммоси” номли маъруза матнига  

Т А Қ Р И З 

Жаҳон цивилизацияси тараққиётида XVII аср янги давр бошлаб берди. 

Фалсафий  фикрлар  тараққиётида  ушбу  даврни  янги  замон  фалсафаси,  деб 

аташ  урф  бўлди.  Янги  замонда  ривожланган  мамлакатларда  илм-фан 

тараққиётида  туб  сифатий  ўзгаришлар  содир  бўлиб,  Европа  цивилизация 

тарихида XVII аср — илмий инқилоб даври,   деб   аталади. 

Ушбу  маъруза  матнида  Европада  илм-фан  тараққиётида  туб  сифатий 

ўзгаришлар  ҳақида,  XX

 

асрнинг  иккинчи  ярмида  Ўрта  Осиёда  шаклланган 

маърифатпарварлик  ҳақида  сўз  юритган.  Жумладан,  жадидчилик 

ҳаракатининг  ғоявий-назарий  асосларини  жадидизм  ташкил  этиб,  жадидизм 

ўтган  асрнинг  бошида миллий-озодлик,  миллий-истиқлолга  чорловчи йирик 

ғоявий-назарий  қарашлар  ва  уни  амалга  ошириш  йўллари,  услублари  ва 

усулларини  ўзида  мужассамлаштирган  яхлит  таълимот  даражасига 

кўтарилганлиги,  ушбу  қудратли  таълимотнинг  асосий  мақсади  —  инсон 

тақдири  эканлиги,  Туркистон  фуқароларини  зулм  ва  зўрликдан,  ижтимоий 

адолатсизлик  ва  тенгсизликдан,  маданий-маънавий  таназзулдан,  Чор 

Россиясининг  колониал  истибдодидан  қутқариш,  озод-фаровон  ҳаёт  қуриш, 

бошқача  айтганимизда,  инсонпарвар,  демократик  жамият  қуришга 

қаратилганлиги ҳақида ҳам тўхталиб ўтган. 

Ушбу  маъруза  матнидан  Олий  таълим  тизимининг  бакалавр 

босқичидаги  талабалар,  магистрантлар,  “Миллий  истиқлол  ғояси:  асосий 

тушунча  ва  тамойиллар”,  ”Фалсафа”  каби  фанларни  ўрганишда  кенг 

фойдаланишлари мумкин. 

 

Маъруза  матни  кенг  доирада  фойдаланиш  учун  “ZiyoNET”  ахборот 

тармоғига жойлаштириш талабларига тўла мос келади.  

ҚМИИ ижтимой фанлар кафедраси доценти                     Ж.Шоназаров