Qarshi davlat universiteti fizika-matematika fakulteti fizika kafedrasi

Amaliy mashg‘ulotlari mavzulari (barcha)	soat	Bajarilish muddati
Imzo
I-Optika qonunlari
1.1	Geometrik optika. Linza va prizmalarda nurlarning yo‘li. Tasvir yasashga doir masalalar yechish	2
1.2	Linzalarning optik kuchi. Yorug’likning qaytish va sinish qonuniga doir masalalar yechish	2
II- Fotometriya
2.1	Fotometrik kattaliklar. Yorug’lik kuchi, Yoritilganlik, ravshanlik, Yorug’lik oqimiga doir masalalar yechish	2
III- Optikaning asosiy qonunlari
3.1	Elektromagnit to‘lqinlarni tarqalishi, Yorug’likning qaytishi va sinishi. Frenel tenglamalariga doir masalalar yechish. Ikki muxit chegarasidan qaytgan va singan elektromagnit to‘lqinlarning amplitudalari va intensivliklariiga doir masalalar yechish	2
IV- Dispersiya
4.1	Yorug’likning yutilishi. Buger-Lambert-Ber qonunlariga doir masalalar yechish. Yutilish koeffitsientini chastotaga va muhitning konsentratsiyasiga bog‘liqligi.	2
4.2	Yorug’likning dispersiyasi: Dispersiya qonuniyatlari. Normal va anomal dispersiya. Elektromagnit to‘lqinning fazoviy va to‘la tezliklariga doir masalalar yechish. Yorug’likning yutilish chegarasidagi dispersiya hodisalariga doir masalalar yechish	2
	V- Interferensiya
5.1	Yorug’likning interferensiyasi. Kogerent nurlarning maksimum va minimum shartlari. Yupqa plastinkadagi interferensiya. Yo‘llar va fazalar farqi.	2
5.2	Nyuton xalqalari. Linzalarni egrilik radiusini interferension xalqalar orqali hisoblash topishiga doir masalalar yechish	2
5.3	Frenel ko‘zgusi va biprizmasidagi interferension hodisalar. Interferometrlardagi interferension manzaralar Yordamida muhitlarning sindirish ko‘rsatkichi va konsentratsiyalarini topishiga doir masalalar yechish	2
VI- Difraksiya
6.1	Yorug’lik difraksiyasi. Rentgen nurlariga doir masala yechish. Rentgen nurlari difraksiyasiga doir masalar yechish	2
VII- Yorug’likning qutblanishi
7.1	Yorug’likning qutblanishi. Qutblangan nurlarni turlari va ularni olish. Qutblangan nur intensivligini qutblanish burchagiga bog‘liqligi. Malyus qonuniga doir masalalar yechish	2
7.2	Bryuster qonuni. Yorug’likning polyarizatorlardagi Yo‘li. λ/2 va λ /4 plastinkalar. Qutblanish tekisliklarining aylanishiga doir masalalar yechish	2
VIII- Issiqlikdan nurlanish
8.1	Issiqlik nurlanishi. Issiqlik nurlanishi qonuniyatlari. Absolyut qopa jism nurlanishiiga doir masalalar yechish	2
8.2	Nurlanish energiyasining muhit temperaturalariga va nurlanish to‘lqin uzunligiga bog‘lanishi. Plank, Stefan - Bol’sman qonunlariga doir masalalar yechish	2
X- Fotoeffekt
9.1	Fotoelektrik effekt. Ichki va tashqi fotoeffektlar. Fotoelektron ko‘paytirgich va fotoelementlarni asosiy xarakteristikalariga doir masalalar yechish. Chiqish ish. Eynshteyn formulasiga doir masalalar yechish	2
Jami		30

“Optika” fani bo’yicha laboratoriya ishlarining tavsiya etiladigan mavzulari:

Laboratoriya mashg’ulot turi o’quv dasturidagi bo’limlarga tegishli laboratoriya ishlarini bajarish, optik qurilmalar bilan bevosita tanishish, yuqori aniqlikda natijalar olish, tajriba natijalarini xisoblash, grafiklar chizish va tegishli xulosalar chiqarish orqali amalga oshiriladi. Mazkur mashg’ulotlar olingan nazariy bilimlarni tajriba orqali mustaxkamlashga xizmat qiladi.

1. 
   Linzalardagi sferik abberatsiya.
   
2. 
   Yig’uvchi va sochuvchi linzalarning fokus masofasini aniqlash.
   
3. 
   O’tgan va qaytgan oq Yorug’likdagi Nyuton xalqalari. Linzaning egrilik radiusini aniqlash.
   
4. 
   Suyukliklarning sindiri ko’rsatkichini va dispersiyasinn aniqlash.
   
5. 
   Rangli suyuqliklarda yutilish spektri.
   
6. 
   Ikkilamchi tirqishdagi Yorug’likning difraksiyasi. VideoCOM yordamida qayd qilish va natijalarni tahlil qilish.
   
7. 
   Geliy - neon lazeri yordamida Frenel ko’zgusidagi interferensiya hodisasini o’rganish.
   
8. 
   Maykelson interferometri yordamida geliy - neon lazeri nurlanishining to’lqin uzunligini aniqlash.
   
9. 
   Maxa - Zendr interferometri yordamida havoning sindirish ko’rsatkichini aniqlash.
   
10. 
    Frenelning qaytish qonunini o’rganish.
    
11. 
    Qand eritmasida qutblanish tekisligini aylanishini o’rganish.
    
12. 
    Absolyut qora jism nurlanish intensivligini temperaturaga bog’liqligi. Stefan - Bolsman qonunini tekshirish.
    
13. 
    Nurlanish spektr chiziqlarini o’rganish uchun difraksion panjarali spektrometrini yig’ish.
    
14. 
    O’tgan Yorug’likda gologrammani hosil qilish.
    
15. 
    Qutblangan Yorug’likning qonuniyatlarini o’rganish. λ/2 va λ /4 plastinkadagi qutblanish qonuniyatlari.
    
16. 
    Prizmali spektrometr yordamida inert gaz va metall nurlarining chiziqli spektrlarini o’rganish.
    
17. 
    Difraksion panjara yordamida Yorug’likning to’lqin uzunligini aniqlash.
    
18. 
    Reley interferometri yordamida gazlarni sindirish kursatkichini aniqlash.
    
19. 
    Yorug’likning muxitlardan sochilish intensivligini to’lqin uzunligiga bog’liqligi. Reley konunini (I~1/λ⁴) tekshirish.
    
20. 
    Magnit maydonida qutblanish tekisligini burilishini o’rganish.
    

“Optika” fani bo‘yicha laboratoriya mashg‘ulotining kalendar tematik rejasi

t/r