Qarshi davlat universiteti amaliy matematika va informatika kafedrasi

Mavzu-8. Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari . (MBBS).

MBBTning turlari,yaratish,saqlash,tartiblash va ular bilan ishlash.

R E J A :

1. MB ni tashkil qilish va uni boshqarish sistemasi.

2.Ma’lumotlar bazasini boshqarish sistemalari (MBBS) ning arxitekturasi

3.Relyatsion ma’lumotlar bazasi. Ma’lumotlar bazasini boshqarish sistemasi (MBBS) to’g’risida umumiy tushunchalar

4.MBBS bilan ishlash texnologiyasi

Ma’lumotlar bazasi (MB)-deganda borliq dunyoning aniq bir ob’ektlari haqidagi ma’lumotlar to’plamini tushunish mumkin. Lekin ma’lumotlar hajmi oshib borishi bilan bu masalalarni hal etish murakkablashadi. Yuzaga kelgan muammo ob’ekt va ma’lumotlarni strukturalash, ya’ni sistemaga solish yo’li bilan hal qilinadi.

Informatsion texnologiyalarning rivojlanishi va axborotlarning ortib borishi, ma’lumotlarning tezlik bilan o’zgarishidagi holatlar insoniyatni bu ma’lumotlarni o’z vaqtida qayta ishlash chorasini topishga undaydi. Ma’lumotlarni saqlash, uzatish va ularni qayta ishlash uchun ma’lumotlar bazasi (MB) ni yaratish, so’ngra esa undan foydalanish bugungi kundagi dolzarb masaladir.

Demak, ma’lumotlar bazasi-bu o’zaro bog’langan va tartiblan-gan ma’lumotlar majmuasi bo’lib, u ko’rilayotgan ob’ektlarning xususiyatini, holatini va ular o’rtasidagi munosabatni ma’lum sohada tavsiflaydi.

Shunday ekan, hozirgi kunda inson hayotida MB da kerakli axborotlarni saqlash va undan foydalanish asosiy o’rin tutadi. Buning sababi shuki, jamiyat taraqqiyotining qaysi jabhasiga nazar solmaylik bizga kerakli bo’lgan ma’lumotlarni olish uchun, albatta, MB ga murojaat qilishga majbur bo’lamiz. MB tushunchasi fanga kirib kelgunga qadar, ma’lumotlardan turli ko’rinishda foydalanish juda qiyin bo’lgan, ya’ni dastur tuzuvchilar ma’lumotlarini shunday tasgkil qilar ediki, u faqat qaralayotgan masala uchungina o’rinli bo’lar edi. Har qanday yangi masalani hal etishda ma’lumotlar qaytadan tashkil qilinar va bu hol yaratilgan dasturlardan foydalanishni qiyinlashtirar edi.

MB ni yaratishda asosan ikkita shartni hisobga olish zarur:

• 
  Ma’lumotlarning turi va ko’rinishi ularni qo’llaydigan dasturlarga bog’liq bo’lmasligi kerak, ya’ni MB ga yangi ma’lumotlarni kiritganda yoki ma’lumotlar turini o’zgartirganda, dasturlarni o’zgartirish talab etilmasligi lozim;
  
• 
  MB dagi kerakli ma’lumotni bilish yoki izlah uchun biror dastur to’zishga hojat qolmasin.