|
1. Faol ishtirok etgan o‘quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi. Uyga vazifani berilishi:
2. Kelgusi mashg‘lotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo‘riqnoma beradi. (-ilova)
|
Baholari bilan tanishadilar.
Topshiriqni yozib oladilar.
|
Tarmoq modeli tushunchasi. Asosiy tarmoq modellari, ularning xususiyatlari.
Tayanch iboralar: Model, adapter, Token, MAC,
Reja:
1.Osi ma’lumotlar modeli tarixi 2.Osi modelini standartlashtirish
Modelning ikkita pastki darajalarini (1 va 2) ko‘p funksiyalari apparatli qilinadi (daraja 2 ni qisman funksiyalari – tarmoqli adapterning dasturiy drayveri bilan). Huddi shunday darajalarda uzatish tezligi va tarmoq topologiyasi, almashuvni boshqarish usuli va paket o‘lchamlari topiladi, ya’ni tarmoq turiga bevosita tegishli bo‘ladi (Ethernet, Token – Ring, FDDI). Yuqori darajalar to‘g‘ridan-to‘g‘ri aniq apparat bilan ishlashmaydi, lekin 3-5 darajalar uning xususiyatlarini hisobga olishi mumkin.
Darada 2 (kanalli) da ko‘pincha 2 darajagacha ajratiladi.
Yuqori darajada (LLC – Logical Link Control) mаntiq aloqani boshqaradi, ya’ni virtual kanal aloqasini o‘rnatadi (uning funksiyasining bir qismi tarmoqli adapterning drayver dasturi yordamida bajariladi).
Pastki darajada (MAC – Media Access Cantroi) axborot uzatish muxitga bevosita kirishni bajaradi (aloqa kanaliga). U to‘g‘ridan-to‘g‘ri tarmoqning apparaturasi bilan bog‘langan.
OSI mоdеl dараjаlar funksiyalarini ko‘rib chiqamiz (8-rasm).
7 Ilovalar darajasi. Qo‘shimchalardan iborat bo‘lib, ular yordamida tarmoqdan foydalanish mumkin.
6 Taqdim etish darajasi tarmoqdagi ma’lumotlarni formatini standartlashtiradi.
5 Seansli daraja ilovalar o‘rtasidagi ulashuvlarni boshqaradi.
4 Transportli daraja. qidirish va tuzatish kiritish yordamida ma’lumotlarni xatosiz uzatishni kafolatlaydi.
3 Uzatish darajasi. Tarmoqdagi kompyuterlar orasida eng yuqori darajali ulanishlarni boshqaradi.
2 Qimoyalash darajasi. Fizik ulanish uslubi bilan ma’lumotlarni ishonchliligiga g‘amxo‘rlik qiladi.
1 Bitli uzatish darajasi. Uzatish yo‘llari fizik xususiyatlarini belgilaydi.
Daraja 1: bitli uzatish darajasi.
Bitli uzatish darajasi (ingl. Physikal Layer) fizik vositalari yordamida bit ma’lumotlarini uzatish muammolarini hal etadi.
Ma’lum bir uzatish vositalarini maxsuslashtirish bilan boshlanadi (misli kabel, yoriq to‘lqinli kabel, havo), shtekkerli ulanishlarning aniqlash va h.k. Bu darajada qanday qilib bir uzatilishini hal etish lozim? Nimani ko‘zda tutmoq kerak?
Darajalar Ma’lumotlarni qayta ishlash Bog’lanish tuzilmasi
Ilova
OSI 5 + 6 + 7
HTTP, SMTP, FTP, SNMP,
DNS, SSH, Telnet, … URL: www.e-online.de
SMB (Windows) >> Samba (Unix) Iмя – NetBIOS Kompyuter nomi hosts
DNS Imhosts
NetBIOS(Windows) WINS
Поток данных
Uzatish
OSI 3 + 4
Paketlar
(Nazorat yig’indi) IP- manzil
Адреса
ARP
Поток BIтов
Fizik
OSI 1 + 2 МАС manzili
9-rasm
Barcha informatika 0 va 1 oralig‘idagi yechiladigan farqiga qurilgan. “Rost va yolg‘on” oralig‘iga. Bu axboraviy birlik bit deb ataladi.
Tushunarliki, uzatish vositalarga, masalan, mis kabeliga elektr uzatish bo‘lganida, yoki havo radio uzatish bo‘lganda, 0 va 1 miqdorlari noma’lum. Shuning uchun har bir vositaga Ma’lumotlar miqdorini kodlashni ixtiro qilish kerak, Masalan, Ma’lum bir muddatga hisoblangan Tok impulsining ma’lum bir kuchlanishga yoki ma’lum bir chastotali radio to‘lqiniga.
Shunday qilib, bitli Uzatish darajasi, asosan, mexanik va elektrotexnik muommolarini hal etadi. Lekin Bu daraja bo‘yicha boshqa bilim talab qilinmaydi deganligini bildirmaydi.
Ma’lum bir arxitekura – texnik qarorlarni tanlaganda, ko‘pincha birdaniga tarmoq xususiyatlari va cheklashlari o‘rnatiladi, va keyinchalik ularni o‘zgartirish mumkin bo‘lmaydi. Noto‘g‘ri qarorlar ko‘p mablag‘ ketkazishga olib keladi, chunki ko‘pincha apparatli ta’minlanishni bir qismi boshqa materiallar bilan almashtarishga to‘g‘ri keladi. har xil tarmoqlar turini, Ezernet bo‘lsin, estafetali Halqalar bo‘lsin va h.k. o‘zining ildizlari daraja 1 da bo‘ladi va apparatli ta’minlanishni ma’lum bir qarorlari bilan zich bog‘langan.
Daraja 2: himoyalash darajasi
Agar daraja 1 faqat bitlar oqimiga tegishli bo‘lsa, unda himoyalash darajasida (ingl. Data Link Layer) ma’lumotlar axboraviy kadrlar (Frames) deb nomlanadiganga umumlashtiriladi. har bir axboraviy kadr boshlanishiga bitlarning Ma’lum bir ketma – ketligi joylashadi, oxirida – boshqasi. Bir axboraviy kadr ichida keyinchalik boshqariladigan axborot qoldirilishi mumkin.
Bir axboraviy kadr bir necha yuzlardan bir necha minggacha baytlarni qamrab olishi mumkin.
Tasdiqlanuvchi kadr yordamida (Acknowledgement Frame) axboraviy kadrni yuborgandan keyin, qabul qiluvchining axboraviy kadrni To‘g‘ri olinganligi to‘g‘risida tasdiqlash kelib chiqаdi. Axborotlini yuborilganiga o‘xshab, tasdiqlovchi kadrda ham halaqit qiluvchilar paydo bo‘lishi mumkin. Yana shunaqa holat bo‘lishi mumkinki, qabul qiluvchi yuboruvchi (yoki bir nechta yuboruvchi) ma’lumotlari bilan “to‘ldirib tashlagan” bo‘ladi va buncha ko‘p yuborilgan paketlarni To‘g‘ri qabul qila olmaydi. Shunaqa muammo, “oqim nazorat” deb ataladi va himoyalash darajasida xam uchraydi.
Bitli uzatishni strukturalanmagan darajasi bilan taqqoslaganda, uzatishni To‘liq huquqli himoyasi Bu yerda hozir bo‘lib turibdi, gohida tajribali administrator va ixtirochilar tomonidan baholanmaydi. Baholanmaslik sababini Shundan qidirish kerakki, yuqoriroq darajalarda ham himoyalash mexanizimlari bor, ular himoyalash darajasiga ishonch qozonmaydi. Lekin, ko‘p ilovalarga Bu himoyalash mexanizmlari yetarli, Bu yana bir marotaba himoyalash darajasini ajoyib ishlashini tasdiqlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
