Qарши-2007 Taqrizchilar: I f. n dots. Sh. Karimov

1. Ishlab chiqarish davri.

1930-yillargacha ko‘pchilik kompaniyalarning rahbarlari marketingni ishlab chiqarishga oddiygina qo‘shimcha deb hisoblar edilar. Mahsulotlarni loyihalashtirish, konstruksiyalash- da iste’molchilarning ehtiyojlari hamda talablaridan ko‘ra ommaviy ishlab chiqarish talablarini tezroq va ko‘proq hisobga olar edilar. Tayyorlovchilar o‘zlari ishlab chiqargan hamma tovarlarni sotish uchun amaliy imkoniyatga ega edilar. Ular o‘zlarining marketing sohasidagi faoliyatlarini tovarlarga buyurt- ma olish va tovarlarni jo‘natish bilan bemalol cheklashlari mumkin edi. Masalan, o‘z mahsulotining odamlar tomonidan sotib olinishiga ishongan Genri Ford o‘z diqqatini qanday qilib tezroq va arzonroq avtomobillar ishlab chiqarishga jamlagan. Iste’molchilar avtomobilning rangini tanlash bo‘yicha talablarini aytishganda, Ford go‘yoki «ular o‘zlariga yoqqan rangni tan- lashlari mumkin. Hozircha esa ularga qora rangdagilari yoqayapti», deb javob bergan ekan. Ammo gap shundaki, Ford xaridorlarning xohishlaridan ataylab bo‘yin tovlagan, chunki u bir xil rangdagi avtomobillarni ishlab chiqarish samaraliroq ekanligini juda yaxshi bilgan.