Qaraqalpaqstan awil xojaligi ham agrotexnologiyalari instituti

Ózbekstan hawa jolları tarmaǵı.

Hawa transportı texnikalıq buyımları tiykarǵı elementlerine ushıw apparatları (samolyot hám vertolyotlar ), aeroportlar, samolyot remonti zavodları hám basqalar kiredi.

Ushıw apparatları hawa transportınıń tiykarǵı aktiv biriligi bolıp tabıladı. Olar óz wazıypalarına kóre jolawshılar tasıwshı, júk tasıwshı, júk hám jolawshılardı birge tasıwshı, arnawlı islerdi orınlawshı (mısalı, awıl ho'jaligiga xızmet etiwshi, sanitariya, aerofotosnimka jumısların orınlawshı ), sport hám oqıw -trenirovka samolyotları hám vertolyotlarına bólinedi.
Samolyot hám vertolyotlardıń tiykarǵı texnikalıq-ekspluatasion kórsetkishlerine sıyımlılıq (jolawshılar ushın ), júk kótere alıw qábileti, ushıw tezligi hám qo'nmasdan ucha alıw aralıǵı kiredi. Bul kórsetkishler kóp qallarda dvigateller túri jáne onıń quwatına hám de samolyotlardı maksimal kóterile alıw salmaǵına baylanıslı. Kótere alıw maksimal salmaǵı da tiykarǵı texnikalıq-ekspluatasion kórsetkishler turine kiredi.
Ushıw aralıqları, jolawshılar sıyımlılıqı hám júk kótere alıwına qaray, jolawshılar tasıwshı samolyotlar magistral hám jergilikli hawa trassalarida ushqısh samolyotlarǵa bólinedi.
Maksimal kóterile alıw salmaqlarına qaray samolyot hám vertolyotlar tórtew klassga bólinedi.
Aeroportlar hawa transportı kárxanalarınan biri bolıp, jolawshılar, júk hám pochta jıberiw hám qabıllaw hám de samolyotlardı ushıwǵa tayarlaw hám ushıwdı shólkemlestiriw jumısları menen shuǵıllanadı. Aeroportlar quramına hawa roboti, vokzal, arnawlı injenerlik jay hám dóretpeolari hám de vertolyotlar qonıw maydanları kiredi. fuqoro hawa flotındaǵı samolyot hám vertolyotlar texnikalıq ko'rstkichlari:

Hawa transportınıń qurawshıları

Aeroport aymaǵında hár-qıylı injenerlik kommunikasiyaları, kanalizaciya, elektr hám basımlı hawa támiynatı, jaqtılandıriw hám baylanıs tarmaqları da boladı.

Aeroportlar óz wazıypaları boyınsha halqaro aeroportlarǵa, mámleket ishi magistral trassasida ushıwǵa xızmet etiwshi hám jergilikli trassalarda ushıwǵa xızmet etiwshi tayınagoxlarga bólinedi.
Xalkaro hám mámleketimiz magistral trassalariga xızmet etiwshi aeroportlar quramalı meteorologik sharayatlarda da úzliksiz hám kesheyu kunduz islewge mólsherlengen boladı.
Jolawshılar aǵımı jıllıq kolemine qaray aeroportlar bes klasqa bólinediler. 7 mln den artıq jolawshılar aǵımına xızmet etiwshi aeroportlar klasstan joqarı aeroportlar dep ataladı. Bir jılda 25 mıńnan kem jolawshılar aǵımına xızmet etiwshi aeroportlar da klaslı aeroportlarǵa kirmaydi. Aeroportlardıń áhmiyeti hám klasslarına qaray texnikalıq rawajlanıwı, buyımlar muǵdarı hám dárejesi belgilenedi. Aeroportlardıń eń zárúrli hám tiykarǵı bólegi hawa kárwan sarayı bolıp tabıladı. Hawa kárwan sarayı samolyot hám vertolyotlardıń qáwip-hatarsiz ushıwı hám qonıwı ushın jollar (qayıslar ) hám de olarǵa texnika xızmeti kórsetiw ushın arnawlı tayarlanǵan jer uchastkaları bolıp tabıladı.
Vertolyotlar qanıwı yamasa ushıwı ushın arnawlı tayarlanǵan maydanshalar - ushıw, qanıw hám búklem ushın tiyisli túrde buyımlanǵan jay hám imaratlar bolıp, alar vertolyotlarda júk hám jolawshılar tasıwǵa mo'lsherlengen baladı. Hawa kárwan sarayı óz wazıypalarına kóre transport samolyot hám vertolyotlardı qabıl etiwshi xavo kárwan sarayları, arnawlı hawa kárwan saraylar, zavod poligon-hawa kárwan sarayları, oqıw hám de sport klubları hawa kárwan saraylarına bólinedi.
Jumıs múddetleri hám xarakteristikalarına kóre hawa kárwan saraylar úzliksiz isleytuǵın hawa kárwan saraylar, máwsimiy isleytuǵın hawa kárwan saraylar, opereativ tapsırmalardı orınlawshı hawa kárwan saraylar formasında klassifikaciyalanıwı múmkin.
Hawa kárwan saraylar wazıypalarına kóre baslanǵısh hám eń sońǵı punktlerindegi tiykarǵı hawa kárwan saraylarǵa, aralıq punktlerindegi hawa kárwan saraylarǵa hám rezerv degi xavo kárwan saraylarǵa ixtiyorida boladılar. Samolyot hám vertolyotlar hám de ushqısh komandalar tiykarǵı xavo kárwan saraylar ixtiyorida boladılar. Baslanǵısh yamasa eń sońǵı hawa kárwan saraylardan samolyotlar ushıwdı belgilengen trassalar boyınsha baslaydılar yamasa tamamlaydilar. Aralıq punktlerindegi hawa kárwan saraylarda samolyotlar kesteler boyınsha jolawshılar bir kismini túsiriw yamasa shıǵarıw ushın hám de texnikalıq karovdan ótkeriledi hám janar may zapaslari aladı. Ayrıqsha qallarda samolyotlardıń jolda qonıwı ushın da rezerv hawa kárwan sarayları bolıwı kerek.