Qaraqalpaq tili mámleketlik til. Qaraqalpaq jazıwı hám onıń tariyxı Joba

Úlgi: Usınıs

Men oraqbay Seytimbetovtı qoie-jıldan berli jaqınnan tanıyman. qoi0-jıldan baslap ózbekstan İA Qaraqalpaqstan bólimi til hám ádebiyat institutında birge isleymiz. Bul dáwir ishinde o.Seytimbetov terminologiya tarawında jetik qánige sıpatında tanıldı, filologiya ilimleriniń kandidatı boldı. Onıń dissertaciyalıq jumısı, bir qansha maqalaları ilimiy puxtalıǵı menen ajıralıp turadı.

O.Seytimbetov óziniń adamgershiligi hám tuwrılıǵı menen jámáátte úlken abırayǵa iye. Ol tatıw shańaraqtıń basshısı. İnstitutta ilimiy hám jámiyetlik jumıslarǵa belsene qatnasıp kelmekte.

Sol sebepli men oraqbay Seytimbetovtı Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutında oqıtıwshı bolıp islew ushın usınıs qılaman.

Filologiya ilimleriniń doktorı (qolı) J.Qasımov

1992-jıl 16-fevral

Protokol. Hár qıylı jıynalıs, keńes hám ánjumanlardıń barısın, májilis qatnasıwshılarınıń shıǵıp sóylewleri hám olar qabıl etken qararlardı anıq, qısqa túrde sáwlelendiretuǵın rásmiy hújjet. Protokoldı jazıw hám rásmiylestiriw, onı shólkemleskenlik túrde alıp barıw xatkerdiń tiykarǵı wazıypalarınıń biri bolıp esaplanadı.

Protokoldıń tiykarǵı zárúrli bólimleri

1. Mekemeniń atı.

2. Tema (birgelikte másele qarawshı organnıń yamasa jıynalıstıń atı).

3. Hújjettiń atı (Protokol).

4. Jıynalıstıń sánesi.

5. Shártli sanlar.

6. Jıynalıstıń ótkerilgen ornı.

7. Protokollardıń oń tárepinde ústingi jaǵında jazılatuǵın xat (bul protokol tastıyıqlanıwı tiyis bolǵanda jazıladı).

8. Jıynalıs baslıǵı hám xatkerdiń familiyası.

9. Tekst. a) jıynalıs qatnasıwshılarınıń dizimi yaki sanı~

b) kún tártibi~

v) tıńlandı~

d) qarar qılındı.

10. Qosımshalar (eger olar bar bolsa)

11. Qoyılǵan qollar.

Turaqlı másláhát organı jıynalısınıń protokolında jıynalısta qatnasqan adamlardıń sanı kórsetiliwi júdá zárúrli, sebebi bul siyasiy hám huqıqıy áhmiyetke iye. Májilis qararların qabıl etiw hám onıń nızamlı bolıwı ushın qatnasıwshılardıń sanı nızam boyınsha jeterli bolıwı (kvorum) istiń tiykarǵı shárti esaplanadı.

Administrativlik keńselerde protokol ulıwma yaki arnawlı baspa is qaǵazlarında (blanklerde) rásmiylestiriledi. Eger protokol bir neshe betten ibarat bolsa, onda birinshi beti baspa qaǵazlarına, al qalǵan betleri ápiwayı qaǵazlarǵa basıladı.

Protokollar kalendarlıq jıl boyınsha izbe-izlikte nomerlenedi hám keńsede saqlanadı.

Protokolda qatnasıwshılardıń dizimi berilgende, olardıń familiyaları alfavit tártibinde jazıladı. Hár bir másele bólek, ayırım qatarlarda {Hár túrli máseleler} degen atamada ayırım bólip kórsetiledi, biraq bul maqsetke muwapıq emes, óytkeni kún tártibindegi hár bir másele anıq bolıwı kerek.

Teksttiń tiykarǵı bólimi kún tártibi máselelerine muwapıq jaylasqan boladı. Hár bir másele úsh bólimnen ibarat boladı {Tıńlandı}, {Shıǵıp sóyledi}, {Qarar alındı}. Bul sózler bas háripler menen jazıladı. Eger kún tártibinde eki yamasa onnan da artıq másele qaralatuǵın bolsa, {Tıńlandı} sóziniń aldına kún tártibindegi máselelerdiń sanı qoyıladı, sózden keyin qos noqat qoyılıp, taza qatardan bayanatshınıń ismi, familiyası ataw sepliklerinde beriledi. Familiyadan soń sızıqsha (tire) qoyılıp, bayanat yamasa xabardıń qısqasha mazmunı keltiriledi. Eger bayanat teksti tayarlanǵan bolsa, sızıqshadan keyin {Tekst qosa tigiledi} dep jazıp qoyıladı.

{Shıǵıp sóyledi} degen dizbek te tap usınday tárizde jazıladı.

Teksttiń úshinshi bóliminde talqılanǵan másele boyınsha qarar qabıl etiledi.

Májiliste berilgen sorawlar protokolda jazıladı. Bayanatshıǵa berilgen sorawlar hám olarǵa juwapker {Shıǵıp sóyledi} bólimine kirgiziledi hám kórsetilgen tártipte rásmiylestiriledi ({soraw} hám {juwap} sózleri ornında soraw bergen adamnıń ismi, ákesiniń atı hám familiyası bas háripler menen)~ juwap beriwshiniń ismi, ákesiniń atı bas háripler menen juwaplarında ǵana kórinedi.