Qaraqalpaq jazba folklori ham jazba adebiyati Joba

Qaraqalpaq jazba folklori ham jazba adebiyati

Joba:

1. 
   Qaraqalpaq jazba folklori
   
2. 
   Qaraqalpaq jazba adebiyati
   
3. 
   Qaraqalpaq naqıl-maqal, jumbaq, jańıltpashlar
   

Kirisiw
Folklor termini inglis tilinen alingan bolip, sózbe-sóz awdarganda xaliq danaligi, xaliq dóretiwshiligi degendi anlatadi. (Jolk- xaliq, lore - danaliq) ham ol xalıqaralıq terminge aylanip kelgen. Qaraqalpaq tilinde folklor menen qatar xalıq dóretiwshiligi sóz birikpesi sitiar termin sipatinda ónimli qollaniladi, geyde awizeki ádebiyat degen termin menen de ataydı.

Qaraqalpaq folklorınıń klassifikaciyasin eń daslep Q.Ayimbetov ham O.Kojurovlar qolga aldi. Bul olardin «Qaraqalpaq adebiyatinin turleri» atli maqalasinda sóz etiledi. Avtorlar folklordi turlerge boliwge arnalgan («Qaraqalpaq adebiyatmin turleri» «Qaraqalpaq adebiyati ham iskusstvosi» atli jurnalda. 1939-jili) maqalasinda daslep ayirim xaliq

dástanlannm qaysi dáwirge tiyisli ekenligin aytadi. Onnan keyin «Qaraqalpaq folklorina minalar kiredi» dep folklordm turlerín izbe- iz keltiripedi.

1. 
   Ertek( folklordm ertedegi túri)
   
2. 
   Naqil (usinm ishindc jirawlardiri termesi de bar)
   
3. 
   Jumbaq (geyde aytisqa aytiladi)
   
4. 
   Jańıltpash
   
5. 
   Juwap (usinıń ishinde qiz-jigittiñ aytisi da bar)
   
6. 
   Otirik óleń (ertektiń túri)
   
7. 
   Bet ashar
   
8. 
   Joqlaw
   
9. 
   Tolgaw
   
10. 
    Bádik. Gulapsan(islam dininen buringi dinnen qalgan)
    
11. 
    Jaydari qosiqlar
    
12. 
    Yaramazan
    
13. 
    Dástanlar (En ertedegi uriwliq dáwirdegi, Nogayli, zamanindagi, Xorezm dáwirindegi bolip bólinedi).
    

Bul álbette, folklonmizdiñ ele toliq jiynalmay atirgan waqillar islep shigilgan. Somñ ushm da avlorlar sol waqiilagi qolda b. materiallarga gana súyenedi.

Bunnan keyingi klassiflkaciya N.A.Baskakov tárepinen islend;

OI qaraqalpaqlar arasinda bolip. barliq rayonlarda ekspedicix ótkeriliwinde tikkeley ózi qatnasadi. Bunda tiykarinan xa'ic awizinan ózi folklorliq materiallardi jiynaydi hám kitap shigaradi. N.A.Baskakovtiñ «Karakalpakskiy yazik» miynet liykarinan lingvistikaliq aspekttegi izertlew bolip esaplanadi. Til kóz-qarasinan diqqatqa alingan folklordin klassifikaciyasi bolgam menen izertlewshi folklordi túr hám mazmunina qarap jaqsi islep shiqqan.