Qadimgi yunon mutafakkiri (Arastu) Aristotel

@FizikaTermiz Bahodir Davlatov 
@FizikaTermiz Bahodir Davlatov 
- 56 - 
- 56 - 
74. O‘tkazgich qarshiligini temperaturaga bog‘liqligi. 
Metallar uchun qarshilikni temperaturaga bog‘lanish grafigi: 
(
)
t
1
R
R
o
D
a
+
=
(
)
t
1
o
D
a
+
r
=
r
(α
>0) 
K
273
1
=
a
Qarshilikning termik koeffitsienti
skalyar kattalik bo‘lib, 
α
harfi 
bilan belgilanadi. [
α
]=1/K=1 K
–1
Metallarning temperaturasi pasaytirilsa, temperaturaning ma’lum 
qiymatida qarshilik nolga teng bo‘ladi. 
Bu temperatura 
kritik temperatura
deyiladi. 
Bunday moddalar 
o‘ta o‘tkazgichlar
deyiladi. 
Uning xossalarini Kammerling – Onnes 1911 – yil yaratgan. 
O‘ta o‘tkazgichlar uchun qarshilikni temperaturaga bog‘lanish 
grafigi: 
75. Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni. 
O‘tkazgichning elektr qarshiligi 
Elektr asboblarining shartli belgilaridan foydalanib chizilgan sxema 
elektr zanjir sxemasi deb ataladi. 
Elektr zanjir 2 qismdan iborat: 
1. 
Tashqi qism
. Unda ampermetr, 
voltmetr va ulovchi simlarning qarshiligi 
e’tiborga olinadi. 
2. 
Butun qism
. Unda tashqi qism bilan 
birga tok manbaining ichida kechuvchi 
jarayonlar ham e’tiborga olinadi.