Qadimgi tosh davri (yunoncha «paleos» – «qadimgi» va «litos» – «tosh» so‘zlaridan olingan.)

Kidariylar Davlati	V asrning 20-yillarida sharqdan Sirdaryo va Orol bo‘ylari orqali Xorazm hamda Amudaryo havzasiga kirib keladi.	V asrning 20-yillaridan-60-yillarigacha xukmronlik qiladi.	Kidariylar Oltoy togʻlari va Sharqiy Turkiston jan.gʻarbda joylashgan.
V asrning 30–50-yillarida kidariylar bilan sosoniylar o‘rtasida ziddiyat tobora kuchayib, ular bir-biriga dushman bo‘lib qolgan. Bu ikki davlat o‘rtasida 456-yilda bo‘lib o‘tgan navbatdagi to‘qnashuvda sosoniylardan qaqshatqich zarbaga uchragan kidariylar o‘zini qayta o‘nglab ololmaydi. Buning ustiga tez oradakidariylar shimoldan janubga tomon siljigan yana bir ko‘chmanchi chorvador aholi – eftallar bilan to‘qnashadilar. Natijada, kidariylar O‘rta Osiyoni tark etib, janubga – Shimoliy Hindistonga qochdi.
Eftaliylardavlati	Eftallarning ilk ajdodlari Xitoyning shimoli g‘arbiy hududida (Xesi) yashagan turkiy xun qabilalari ittifoqi tarkibida bo‘lgan. Turonning janubiy va Xarkon (Kaspiy) dengizining shimolida yashagan.	5-asr oʻrtasida barpo etilgan -6-asr oʻrtalariga kelib tanazzulga yuz tutgan.	Hududi hozirgi Afgʻonistonning katta qismi, Oʻrta Osiyo va Sharqiy Turkistonning sharqiy va jan.sharqiy viloyatlarini oʻz ichiga olgan.	Qisqa vaqt ichida Chag‘oniyon, Toxariston va Badaxshon bo‘ysundiriladi. Ular bir zarba bilan Sug‘dda ham o‘z hukmronligini o‘rnatadilar. Eftallar davlati nihoyatda kuchayadi. Hatto ular o‘zaro aloqa o‘rnatish maqsadida 456-yilda Xitoyga elchi yuboradilar. Eftallarning tobora kuchayib borayotgan tajovuzidan xavfsiragan sosoniylar ularga qarshi yurish qiladi. Ikki o‘rtadagi jang-u jadallar, ayniqsa, sosoniylar shohi Pero‘z hukmronlik qilgan davrda (459–484) avjiga chiqadi. Pero‘z 484-yilda eftallarga qarshi uchinchi marta yurishga otlanadi. Bu galgi urush sosoniylar shohining halokati bilan tugaydi. Marv ishg‘ol qilinib, Eron ustiga juda og‘ir o‘lpon yuklanadi. Ma’lum vaqt Eron eftallarga siyosiy jihatdan qaramlikka tushib qoldi. Pero‘z vorislari Kubod (488–531), Anushervon (531–579) hukmronlik qilgan davrlarda eftallar bilan munosabatlar ancha yumshab, tinchlik tusini olgan. Eron askarlarining Balxga hujumi ko‘magida turklar 563-yilda Eftallar davlati yerlariga bostirib kiradilar. Parak (Chirchiq) vodiysi va uning markazi Choch shahri ishg‘ol qilinadi.