Qadimgi Sharqda ilmiy tafakkurning rivojlanishi

Foma Akvinskiy haqida
Thomas Aguinas yoki Foma Akvinskiy (Foma Akvinat) (lotincha: Thomas Aquinas,italyancha: Tommaso d'Aquino; 1225 yoki 1226, Akuino yaqinidagi Rokkasekka qalʼasi — 1274.7.3, Janubiy Italiya, Fossanuova monastiri) — oʻrta asr faylasufi va sxolastteolog , tomizm asoschisi. Otasi uni kelajakda cherkovda ishlashini xohlardi. Onasi neapollik badavlat xonadon farzandi edi. 1244-yildan dominikochilar ordeni monaxi. 1257-yili drlik darajasini olgan. F.A.ning obʼyektividealistik falsafiy tizimi din va aql uygunligi tamoyiliga asoslangan boʻlib, Aristotel taʼlimotini ilohiy jihatdan talqin qilish natijasida vujudga kelgan. F.A. tabiiy borliqning va inson aqlidrokining nisbiy mustaqilligini eʼtirof qilib (tabiiy huquq konsepsiyasi va boshqalar), tabiat xudoning marhamatida, aiyiidrok eʼtiqodda, falsafiy bilish va tabiiy ilohiyot esa gʻayritabiiy vahiyda yakunlanadi, deb hisoblagan. 1323-yili F.A. avliyolar katoriga qoʻshilgan, 1879 i. esa uning taʼlimoti katolitsizmnint birdan bir chin falsafasi deb eʼlon qilingan. Asosiy asarlari: "Majusiylarga qarshi toʻplam" (1261—64), "Ilohiyot toʻplami" (1265—73) va b (yana q. Neotomizm).
Tomasning oilasi aslzodalar va nasli german edi; Bundan tashqari, bu juda katta oila edi, chunki Tomas o'n bitta ukasi bor edi va u ota-onasining so'nggi bolasi edi.
Ota Landolfo de Aquino deb nomlangan va Aquino grafligi bo'lganlarning avlodlari qatorida bo'lgan; Bundan tashqari, Landolfo Rim imperatori Federiko II bilan ham tanish bo'lgan.
Tomas de Akvino birinchi mashg'ulotni 5 yoshida olgan. O'sha paytda ota-onasi uni Montekassino Abbeyiga, Benediktin rohiblaridan tashkil topgan monastirga olib borishdi; bu monastirning abbasi Tomasning amakisi edi
Bu davrdagi tarixiy yozuvlar shuni ko'rsatadiki, Tomas allaqachon yoshligida juda sadoqat bilan o'zini namoyon etgan va u namunali talaba bo'lgan. Rohiblarning ta'limoti sukutda meditatsiya qilish, shuningdek musiqa, grammatika, din va axloq bo'yicha turli sohalar bilan bog'liq edi.
Tomasni o'rgatgan rohiblar uning xotirasi juda yaxshi ekanligini va u hamma o'qigan narsalarini tez va oson saqlaganligini aytishdi.
1239 yilda Benediktin rohiblari mamlakatdan chiqib ketishlari kerak edi, chunki imperator Frederik II ularga surgun qilishni buyurdi.