Qadimgi sharq adabiyoti


Gotxolpd Efraim Lessing (1729-1781)



Download 1,44 Mb.
bet77/142
Sana16.03.2022
Hajmi1,44 Mb.
#499505
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   142
Bog'liq
JAHON ADABIYOTI TARIXI

Gotxolpd Efraim Lessing (1729-1781). Germaniyaning 60-yillar adabiy hayotida Lessing yetakchi o‘rin egallaydi. U zamonasining ulug‘ mutafakkiri, iqtidorli tanqidchisi, adabiyot va san'at nazariyotchisi, shoir va dramaturgi edi. Lessing adabiyotni hayotga yaqinlashtirdi, unga ijtimoiy yo‘nalish baxsh qildi. U yangi nemis adabiyotiga asos soldi, Shiller va Gyotelar Lessingning shogirdi edilar.
XVIII asrning 50-yillarida Lessing she'rlar, masallar va o‘zining birinchi tragediyasi “Sara Sampson xonim” (1755) ni chop ettirdi.
Lessing “Laokoon” (1766) hamda “Gamburg dramaturgiyasi” (1769) nomli asarlarida xalqchil san'at estetikasining nazariyotchisi sifatida maydonga chiqdi. Muallifning bu har ikkala risolasi ma'rifatchilik san'atida realizm prinsiplarini isbotlashga va barqaror qilishga qaratilgan. “Laokoon” risolasi bilan adib zamonasida juda ko‘payib ketgan mazmunsiz tasvirlar she'riyatiga qarshi chiqdi. Asar klassitsizm adabiyotining asoslariga zarba berdi. Klassitsizm estetikasi, san'at asari faqat “go‘zal tabiatni” tasvirlab berishi kerak, deb hisoblar edi. Bunga qarshi Lessing haqqoniy san'at hayotdagi xunuk, salbiy voqealarni ham yoritishi kerak, deb chiqdi.
Lessingning ko‘plab teatr taqrizlari asos bo‘lgan “Gamburg dramaturgiyasi” to‘plami haqli ravishda nemis ma'rifatchilik harakatining dasturilamali bo‘lib qoladi. To‘plamda u san'atning tabiati, uning jamiyatda tutgan o‘rni va vazifasiga, borliq harakati va san'at haqiqatiga oid masalalarni o‘rtaga tashladi. Lessing san'at hayotni aks ettirsagina o‘z vazifasini bajargan bo‘ladi, deb qattiq ishonadi. Chinakam san'atning vazifasi faqat podshohlar va zodagonlar hayotini emas, balki oddiy kishilar hayotini ham aks ettirishdan iborat bo‘lishi kerak. Lessing xalqchil san'at uchun kurashadi. “Saroy kishi tabiatini o‘rganadigan joy emas”, deb fransuz klassitsizmini rad qiladi. U dramaturgiyani Shekspirdan o‘rganishga chaqiradi.
Lessingning fikricha, tragediyaning vazifasi kishilarni insonparvarlik ruhida tarbiyalash. Lessingning dramaturgik qarashlari “Sara Sampson xonim” tragediyasida o‘z ifodasini topdi.
Kemens shahrida dindor oilasida tug‘ildi. U avval Leypung universitetida, so‘ngra Berlin va Vittenburgda o‘z maolumotini oshirdi. 1767-1769 yillarda Gammburda yashaydi. Teatr tashkilotchilaridan biri. «Gamburg dramaturgiyasi» - teatrida qo‘yilgan asarlar taqrizlardan iborat. 1770 yil moddiy qiyinchilik gersoglk kutubxonasi mudiri bo‘lib ishlaydi. Yozuvchi 52 yoshida juda kambag‘allikda vafot etadi.
Lessingning «Gamburg dramaturgiyasi» asari nemis maorifatchilar dasturiga aylandi.

Download 1,44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   142




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish