Qadam yangi 2 кирилл indd

Томас Эдисон

---

66
С
Х
– Мана ҳозир сизлар 
билан тажриба ўтказа-
миз, – дебди.
Кейин халтадан йи-
рик 
тошларни 
олиб 
шиша идишнинг ичига 
устма-уст жойлашти-
рибди. Бошқа тош сиғмайдиган даражага 
келганида, ўқитувчи: «Идиш тўлдими?», деб 
сўрабди. Ҳамма талабалар: «Ҳа, тўлди», де-
йишибди. «Тўлди деб ўйлайсиз, шундайми?» 
деб ўқитувчи идиш ичига майда шағал тош-
ларни солиб идишнинг энг тепасигача тўл-
дирибди. Идишни чайқатган экан, тошлар 
жой-жойига тушибди. Ўқитувчи яна сўраб-
ди: «Тўлдими?» Талабалар бу сафар иккила-
ниб: «Йўқ, тўлмаганга ўхшайди», дейишибди. 
Ўқитувчи: «Тўғри», деб, бир қоп қумни олиб 
идишнинг ичига солибди. Қум идишнинг ҳам-
ма бўш қисмини эгаллабди. Ўқитувчи яна 
сўрабди: «Тўлдими энди?» Талабалар яна бир 
овоздан: «Тўлмади», дейишибди. Ўқитувчи: 
«Тўппа-тўғри», деб челакда турган сув би-
лан идишнинг ичини тўлдирибди. Шундан 
кейин ўқитувчи: «Мана энди тўлди. Бу таж-
рибамиздан сиз қандай хулоса олдингиз?» деб 
талабаларга юзланибди.
Бир талаба:
Ҳар қандай ин- 
сон ўрганишни, из-
ланишни тўхтат-
ганида 
қаришни 
бошлайди.
Генри Форд

---

67
Қ
– Кундалик режамиз қанчалик тўла бўл-
са ҳам, ҳар доим фойдали бошқа ишлар учун 
вақт топса бўлади, – дебди.
Ўқитувчи талабанинг сўзларини шундай 
давом эттирибди:
– Тўғри, лекин айтмоқчи бўлганим фақатги-
на бу эмас. Агар катта тош бўлакларини энг 
бошидан идишга қўймасангиз, кейин умуман 
қўёлмайсиз.
Сиз ўзингизга савол бериб сарҳисоб қилинг, 
сиз учун ҳаётдаги йирик тош бўлаклари нима-
лар? Уларни биринчи бўлиб идиш ичига жой-
лаяпсизми? Ёки идишни сув ва майда қумлар 
билан тўлдириб катта тошларга жой қолдирма-
япсизми?
Афсуски, изланишдан тўхтаганимиз учун кўп-
чилигимиз йигирма ёшда қаришни бошлаймиз. 
Бутунлай қотиб қолганимиз учун ўттиз ёшда ўла-
миз. Етмиш ёшимизда танамизни кўмишади. 
Ҳаттоки бир аср аввал боболаримиз билим олиш 
учун юзлаб километр масофани отда босишган 
бўлса-ю, бугунги даврда уйда ўтириб дунёдаги 
барча тилларни ўргана оладиган вазиятда ҳеч 
бўлмаса учта тил билмаслигингиз – сизнинг кам-
чилигингиздир. Ҳаётингизда янги изланишлар 
қилинг. Бир хил давом этаётган турмуш тарзин-
гизга мазмун бағишлаш ўзингизга боғлиқ.

---

68
С
Х
Икки киши ўрмонда дарахт кесаётган эди. 
Биринчи одам саҳар уйғониб дарахтларни ке-
сишни бошлар, бир дарахтни қулатиб, орти-
дан бошқа дарахтни кесар экан. У кун бўйи дам 
олишга ҳам, тушлик вақти овқатланишга 
ҳам вақт ажратмасдан тинмай ишлар экан. 
Кечки вақт дўстидан бир-икки соат ўтгач, 
ишини тўхтатар экан. Иккинчи йигит эса иш 
давомида бир оз дам олар, кун қорая бошлага-
нида уйига кетар экан. Шу ҳолатда бир ҳафта 
ишлаганидан сўнг, улар қанча дарахтни кесга-
нини ҳисоблай бошлашибди. Санашса, иккин-
чи одам анча кўпроқ дарахт кесибди. Биринчи 
одам аччиқланиб: 
– Қандай қилиб ахир? Мен кўпроқ ишладим. 
Сендан олдин иш бошлаб, сендан кейин тугат-