Qabul qildi: Saidova Gulchehra

Ilova 1

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

“Energiya ta’minlash tizimlari” kafedrasi

“EKOLOGIYA”

fanidan
AMALIYOT
TOPSHIRIQ №1

Bajardi: Kompyuter injiniringi ta’lim yo‘nalishi

OEL091-2 guruh
talabasi Ergashev Jasurbek
Qabul qildi: Saidova Gulchehra.

Toshkent 2020

Вариант рақамлари	Имя	Фамилия	Адрес электронной почты
	Komila	Nomozboyeva	[e-mail]
	Islomjon	Obidjonov	[e-mail]
	Xurshidbek	Qurbonboyev	[e-mail]
	Oxunjon	Xidirov	[e-mail]
	Shaxzod	Xusainov	[e-mail]
	Egamberdi	Egamberdiev	[e-mail]
	Shaxzodbek	G'afforov	[e-mail]
	Botirbek	Hamraqulov	[e-mail]
	Elbek	Javlonov	[e-mail]
	Maxmud	Jumanazarov	[e-mail]
	Shaxzod	Mirov	[e-mail]
	Ahror	Nematov	[e-mail]
	G'ulomjon	Odamov	[e-mail]
	Abdulatif	Raximov	[e-mail]
	Ortiqjon	Sadullayev	[e-mail]
	Odiljon	Tolmosov	[e-mail]
	Hikmat	Toyirov	[e-mail]
	Doniyorjon	Turgunboyev	[e-mail]
	Xumoyun	Tursunaliyev	[e-mail]
	Sherzod	Yuldashev	[e-mail]
	Shoxrux	Axmatov	[e-mail]
	Hidoyatbek	Egamkulov	[e-mail]
	Xayrullo	Ganiyev	[e-mail]
	A'zamjon	Mulloyev	[e-mail]
	Xurshidjon	Ortiqov	[e-mail]
	Jahongir	Shoyimov	[e-mail]
	Oyatillo	Turdiboyev	[e-mail]
	Sanjarbek	Akbarov	[e-mail]
	Shamsiddin	Anvardinov	[e-mail]
	Akmaljon	Mahmudov	[e-mail]
	Komola	Matiyeva	[e-mail]
	Abdulloh	Nabijonov	[e-mail]
	Muhammadjon	Normurodov	[e-mail]
	Alisherjon	Raxmatillayev	[e-mail]
	Davlatbek	Sariqulov	[e-mail]
	Jaxongir	Xamidov	[e-mail]
	Fayzullox	Abduraxmonov	[e-mail]
	Jamshid	Alimov	[e-mail]
	Abdulhayit	Jurayev	[e-mail]
	Azamatjon	Mardayev	[e-mail]
	Abbos	Mardiyev	[e-mail]
	Oybek	Qurbonov	[e-mail]
	Axliddin	Yuldashaliyev	[e-mail]
	Ruzimukhammad	Adkhamov	[e-mail]
	Jasurbek	Abdullayev	[e-mail]
	Ulugbek	Ergashev	[e-mail]
	Ixtiyor	Sharobidinov	[e-mail]
	Dastonbek	Nuraddinov	[e-mail]
	Shuxrat	Begmatov	[e-mail]
	Nuriddin	Isogaliyev	[e-mail]
	Doston	Normominov	[e-mail]
	Ilxomiddin	Saloxiddinov	[e-mail]
	Nizomiddin	Rahimberdiyev	[e-mail]
	Abdusalomxon	Sappoxonov	[e-mail]
	Abdulatif	Islamov	[e-mail]
	Sardor	Kurbonov	[e-mail]
	Shodiyor	Raxmatov	[e-mail]
	Ozodbek	Avazov	[e-mail]
	Sarvarbek	Mumtozbekov	[e-mail]
	Fayzulla	Ubaydullayev	[e-mail]
	Jasurbek	Ergashev	[e-mail]
	ISLOM	KARIMOV	[e-mail]
	Azizbek	Rakhimov	[e-mail]
	Jonibek	Aslonov	[e-mail]
	Abdurauf	Abdurakhmonov	[e-mail]

“EKOLOGIYA” fandan

№1 T O P SH I R I Q (AMALIYOT)
1 - jadval

Mavzu:	Umumiy ekologik muammolar
Ishdan maqsad:	Asosiy tushuncha va ta’riflarni o‘rganish.
Adabiyotlar:	Nigmatov A.N. Ekologiyaning nazariy asoslari. – T.:“Faylasuflar jamiyati” nashriyoti, 2013. Fundamentals of General Ecology, Life Safety and Environment Protection. Mark D Goldfein, Alexei V Ivanov, Nikolaj Kozhevnikov, V Kozhevnikov. NovaSciencePublishers, Inc. (April 25, 2013). Eyewitness Ecology. Written by STEVE POLLOCK. United States in 2005 by DK Publishing, Inc. 375 Hudson Street, New York, NY 10014 ISBN-13: 978-0-7566-1387-7 (PLC), ISBN-13: 978-0-7566-1396-9 (ALB). D.Yormatova. Ekologiya. – T.: «Fan va texnologiya», 2012, 256 bet. Hayot faoliyati xavfsizligi va ekologiya menejmenti (chizmalar, tushunchalar, faktlar va raqamlarda): darslik / A.Nigmatov, Sh.Muxamedov, N.Xasanova. – T.: Navro‘z. 2014. – 199 b.
Vaqti	20 soat.
Toshshiriqni bajarish ketma ketligi	Amaliy topshiriqni bajaring. So’rovnoma savollariga javob berish. Hisobot tayyorlash.

Eslatma: talabalar jadvallarda keltirilgan variant nomeri bo‘yicha o‘z variantlarini tanlab oladilar va nazariy savollar nomerlari bo‘yicha savollarga javob tayyorlaydilar.
Topshiriq, umumiy ekologik muammolarni ko‘rib chiqish uchun berilgan.
I. Amaliy topshiriqni bajaring.

1.1-topshiriq. Yog'ochni hosil bo’lishi uchun zarur bo'lgan karbonat angidrid miqdorini aniqlash.

Har qanday katta shaharning ekologiyasini, ayniqsa, Toshkent singari ulkan texnogen metropolisni yashil maydonlarsiz tasavvur qilib bo'lmaydi. Ushbu o'ziga xos "shahar o'pkalari" shahar atmosferasini kislorod bilan boyitadi va uni tozalaydi. Yashil o'simliklar tomonidan kislorodni chiqarish jarayoni ularning o'sishi bilan bevosita bog'liqligini tushunish kerak, bu juda sekin jarayon bo’lib: daraxtlar yillar, o'nlab va hatto asrlar davomida o'sib, bir necha daqiqada yonib ketadi. Ushbu ikkala jarayonni turli yo'nalishlarda ketadigan bitta kimyoviy reaktsiya bilan ifodalash mumkin. Bir holda, uglerod atomi kislorod molekulasini biriktirib, karbonat angidrid (CO₂) hosil qiladi, boshqasida esa karbonat angidrid molekulasi o'simlik tomonidan so'riladi. Shu bilan birga u parchalanadi: uglerod atomi yog'och hosil bo'lishiga xizmat qiladi va kislorod molekulasi atmosferaga chiqadi. Ya'ni, yog'ochni shakllantirish jarayonida kislorod yon mahsulot hisoblanadi.

Tabiiyki, yog'och nafaqat ugleroddan tashkil topmaydi. Har bir o'simlik ma'lum miqdorda suv va mineral tuzlarni o'z ichiga oladi. Ma'lumki, yangi kesilgan o'tin yomon yonadi va quyosh qizdirganidan keyin ko'p miqdordagi suv bug'lari chiqadi, yonayotgan ho'l yog'ochdan chiqqan tutunni uzoqdan yaqqol ko'rinib turadi. Yonayotgan o'tinning olov rangi odatda sariq rangga ega, chunki mineral tuzlar orasida natriy tuzlari eng ko'p uchraydi, ya'ni uning ionlari olovni sariq rangini hosil qiladi. Aagar daraxt kaliy tuzlariga boy tuproqlarda o'sgan bo'lsa undan o'tin binafsha akslar bilan alanga beradi.

Amaliy topshiriqni bajarish uchun siz daraxt tanasining massasini hisoblashingiz kerak bo’ladi. Bunday holda, daraxtning shakli silindr shakliga teng deb qabul qilinadi. Shuning uchun, silindr hajmini hisoblash va hosil bo'lgan qiymatni yog'och zichligiga ko'paytirish kerak. Keyinchalik, kimyoviy reaktsiyada ishtirok etadigan moddalar massasini hisoblash qoidasini (quyida keltirilgan hisoblash misolida batafsil ko'rib chiqilgan) va gaz holatining qo'shma qonunini qo'llashingiz kerak.