Q. Xasanboyning Diplom ishi

13-rasm.Rezinaning termik eskirishidan keyin (t=125^oC) mustahkamligi:
1 – xloroprena asosidagi rezina; 2- issiqbardosh sintetik kauchuk asosida; 3 – butilkauchuk asosida; 4 – bo‘tadiennitrilli sintetik kauchuk asosida.
Xloropen asosidagi rezina o‘zining mustahkamligini ancha tez pasaytiradi. Organik rezinalar 150⁰S qizdirilgach 1-10 soatda o‘z mustahkamligini yo‘qotadi.
Bir vaqtni o‘zida haroratning, ozonning, kislorodning, kuchlanishning, ulьtra binafsha nurlarining ta’siri rezina eskirishini ancha tezlashtiradi.
SKT asosida rezina bu haroratda uzoq vaqt ishlay oladi. SKF, SKT asosidagi rezinadan yasalgan detallar (prokladka, zichlagich-uplotnitelь, kolpachkalar) 250-300⁰S uzoq vaqt ishlay oladi.
Sovuq holatda rezinalar, amalda, uzlarining yuqori elastik holatlarini yuqotadilar va oynasimon holatga o‘tadilar.
Ionlashtiruvchi nurlar rezinani eskirtadi. Ayniqsa, SKN, SKB asosidagi rezinalarda. NK, SKI-3 larda kamroq.
Rezina mahsulotlarini saqlash va ishlatish
Shuni esda tutish kerakki, rezina eskirish hodisasiga moyil. Bunda rezinaning fizika-kimyoviy va mexanik xossalari pasayadi.
Eskirish kuyosh nuri ostida, harorat ta’sirida, oksidlovchilar (kislorod, ozon) ta’sirida, ichki kuchlanishlar ta’sirida tezlashadi.
Ishlatish va saqlashda shularga e’tibor berish kerak.
Rezina mahsulotlarini bino ichida quyosh nuri tegmaydigan xonalarda, 5-20⁰S haroratda, 40-65% namlikda saqlash lozim.Qolgan hollarda rezina turiga qarab, maxsus texnik talablarga rioya qilinadi.
Bob bo’yicha xulosa.
Polimer kompozitsion materiallarning mustahkamligi katta bo’ladi buning uchun matritsaning chozilishidagi, deformatsiya qiymati to’ldiruvchining deformatsiya qiymatidan katta yoki teng bo’lishi kerak. Ko’pchilik ishlab chiqarish korxonalarida polimer kompozitsion materiallarida mahsulot tayyorlash, shu materiallarni olish texnologiyasi bilan birgalikda olib boriladi.Kompozitsion materiallar xossalariga qo’shimcha elementlar (to’ldiruvchi) ning ta’siri juda katta bo’lganligi uchun ko’pincha shu kompozitsion materialning nomi uning to’ldiruvchisi nomi bilan ham aytiladi. Masalan: grafito-plastlar, shisha tolali kompozitsiyalar, organoplastiklar va ha kazolar.Kompozitsion materiallarni makrotuzilishi bo’yicha ham farqlash mumkin. Matritsada to’ldiruvchilar tartibsiz joylashishi mumkin, lekin ko’pincha ularning tartibli joylashishiga erishishga xarakat qilinadi. Xar xil o’lchamga ega bo’lgan to’ldiruvchi va armaturalar birgalikda qatnashganda ularning o’zaro tartibli joylashish imkoniyatlari ko’p bo’ladi.
Sanoat chiqindilarida – latta va qog’oz chiqindilaridan foydalanib, ularni yorilishga, darz ketishga qarshiligi katta hamda tebranma yuklanishlarini so’ndiradi. Ishlatishiga qarab ularning konstruktsion, elektrotexnik, egiluvchan jipslanuvchi (germetik) hamda grafitlangan turlari mavjud. Ulardan shovqin chiqarmaydigan katta va kichik tishli g’ildiraklar, podshipniklarning almashinuvi (vkladish) qismlari tayyorlanadi. Ular bronzalarga nisbatan 10-15 barobar uzoq ishlaydi, ishlash sharoiti xarorati 80-90°Cdan oshmasligi kerak. Konstruktsion tekstolitlar juvalash dastgohlarida markazdan qochma kuch asosidagi suv so’rgich (nasos) larda, turbinalarda ishlatiladi.