Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik Toshkent – 2011

Mehnat shartlari deganda mehnat jarayonidagi ijtimoiy va ishlab chiqarish omillari tushuniladi.
Ijtimoiy omillar jumlasiga mehnat haqi miqdori, ish vaqtining, ta’tilning muddati va boshqa shartlar kiradi.
Texnika, sanitariya, gigienaga oid, ishlab chiqarish, maishiy va boshqa shartlar ishlab chiqarish omillari deb hisoblanadi.
Mehnat shartlari mehnat to’g’risidagi qonunlar va boshqa normativ hujjatlar, shuningdek, mehnat shartnomasi taraflarning kelishuvi bilan belgilanadi.
Mehnat shartlarini o’zgartirish, ular qaysi tartibda belgilangan bo’lsa, shunday tartibda amalga oshiriladi.
Mehnat shartnomasi taraflaridan birining talabi bilan mehnat shartlarini o’zgartirishga quyidagi hollarda yo’l qo’yiladi.
Ish beruvchi xodimning roziligisiz mehnat shartlarini o’zgartirish huquqi. Ish beruvchi xodimning roziligisiz mehnat shartlarini o’zgartirishga faqat texnologiyadagi, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etishdagi o’zgarishlar, ishlar (mahsulot, xizmatlar) hajmining qisqarganlik (basharti bunday o’zgarishlar xodimlar soni yoki ishlar xususiyatining o’zgarishiga olib kelishi oldindan aniq bo’lsa) hollaridagina haqlidir.
Ish beruvchi ayrim toifadagi xodimlar uchun mehnat shartlarini o’zgartirish xususida, korxonadagi xodimlarning vakillik organlari bilan oldindan maslahatlashib oladi.
Ish beruvchi mehnat shartlaridagi bo’lajak o’zgarishlar haqida xodimni kamida ikki oy oldin yozma ravishda ogohlantirib tilxat olishi shart. Ko’rsatilgan muddatni qisqartirishga faqat xodimning roziligi bilan yo’l qo’yiladi.
Xodim bilan mehnat shartnomasi u yangi mehnat shartlari asosida ishlashni davom ettirishni rad etganligi sababli, bekor qilinishi mumkin. Bunda xodimga o’rtacha oylik ish haqidan kam bo’lmagan mikdorda ishdan bo’shash nafaqasi to’lanadi.
Ko’pchilik xodimlar guruhi uchun mehnat shartlari noqulay tarzda o’zgargan taqdirda, ish beruvchi mahalliy mehnat organiga bunday o’zgartirishlarning sababi haqida ma’lumot berishi shart.
Xodim ish beruvchi tomonidan mehnat shartlari o’zgartirilganligi ustidan sudga shikoyat qilishga haqli. Nizoni ko’rish vaqtida ish beruvchining zimmasiga avvalgi mehnat shartlarini saqlab qolish imkoniyati yo’qligini isbotlab berish majburiyati yuklatiladi.