Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Jamoa yon daftari 
(g’oyalar banki) usuli har bir ekspert tomonidan 
bildirilgan fikrni jamoa muhokamasiga qo’yishni anglatadi.
Nazorat savollari
usulida avvaldan tayyorlab qo’yilgan savollar orqali 
oldinda turgan vazifalarni ijodiy hal etishni faollashtirishga qaratilgan.
Morfologik tahlil 
personalni boshqarish ayrim funktsiyalarini amalga 
oshirish uchun hamma takliflardan eng maqbulini tanlab olishga 
qaratilgan.
Personal bilan suhbatlashish (interv’yu olish) 
ish jarayonini tahlil etish 
uchun zarur axborot olishga qaratilgan.
So’roqnoma
— eng kam xaraj-at talab etadigan usul bo’lib, 
personalning fikr-mulohozalarini so’roqnomalar orqali o’rganishni ko’zda 
tutadi.
Faol kuzatuv 
— ish vaqtini xronometraj qilish maqsadiga qaratilgan.
Personal to’g’risida keng ko’lamli axborot to’plashga qaratilgan yuqoridagi 
barcha uslublardan turli shakllarda foydalanish mumkin. Ammo, bu uslublardan 
foydalanishda albatta, quyidagi tamoyillarga rioya qilish kerak:
1.
Muvofiqlashtirish, me’yorlash, ma’muriy choralar (rahbarlik 
vakolatlaridan foydalanish), yo’riqnoma, ruxsat berish.
2.
Iqtisodiy rag’batlantirish, mukofotlash, foyda taqsimotida ishtirok, 
ijtimoiy to’lovlar, moliyalash, personal uchun xarajat-larni tahlil etish, iqtisodiy 
mezonlarga qarab baholash, kreditlash.
3. Personal marketingi, mehnat faoliyatini tashkil etish,
rejalashtirish, prognozlash, mavjud, tarixan tarkib topgan kadrlar
boshqarmasi tizimini tahlil etish.
4.
Ijtimoiy-psixologik qiziqtirish, ishontirish, tarbiyalash, amaliy va 
shaxsiy xislatlarini baholash, attestatsiyadan o’tkazish, ijtimoiy masalalar, 
77

---

mojarolar va tanglik holatlarni hal etish, moslashtirish, kasbga yo’naltirish, 
shaxsiylashtirish.
5.
Huquqiy-professional himoya, shartnomalar tuzish va ularga amal 
qilinishini tekshirish, huquqiy ruxsat berish va muvofiqlashtirish.
Umuman olganda personalni o’rganishning zamonaviy uslublari, birligidan, 
xodimlar salohiyatini aniqlash uchun ularning shaxsiy xislatlari va 
qobiliyatlarini, ikkinchi tomondan korxona (firma)ni rivojlantirish istiqbollari 
hamda ish faoliyatining yangi yo’nalishlarini hisobga olgan holda personalga 
qo’yiladigan miqdor va sifat talablarini o’rganishni talab qiladi.
Personalni boshqarishning “yuqoridan quyiga” tizimi kadr-larni tanlash, 
baholash, rag’batlantirish va rivojlantirish bo’yicha qaror qabul qilishni 
markazlashtiradi. Boshqaruvning “quyidan yuqoriga” tizimi esa qaror qabul 
qilishni barcha darajalar bo’yicha taqsimlaydi.
Personalni boshqarishni tashkil etishda ijro mas’uliyati guruhga yoki 
shaxsga yuklatilishi muhim ahamiyatga egadir.
Ishlab chiqarish topshirig’ini guruh bilan ijro etish tizimi personalni 
tanlashda ijtimoiy o’zaro muvofiqlikka alohida e’tibor qaratilishini talab qiladi.