Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

12.2. Mehnat shartnomalari
Mehnat shartnomasi
xodim bilan ish beruvchi o’rtasida muayyan 
mutaxassislik, malaka, lavozim bo’yicha ishni ichki mehnat tartibiga 
515

---

bo’ysunadigan holda taraflar kelishuvi, shuningdek, mehnat to’g’risidagi 
qonunlar va boshqa normativ hujjatlar bilan belgilangan shartlar asosida 
haq evaziga bajarish haqidagi kelishuvdir.
Mehnat shartnomasi taraflari 
quyidagilar hisoblanadi:
-
xodim;
-
ish beruvchi.
O’zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksida mehnat shartnomasi 
tarafi bo’lgan xodimni ishga qabul qilish qoidalari belgilab qo’yilgan. 
Chunonchi, ishga qabul qilishga o’n olti yoshdan yo’l qo’yiladi. O’n besh 
yoshga to’lgan shaxslar ota-onasidan birining yoki ular o’rnini bosuvchi 
shaxsning yozma ravishdagi roziligi bilan ishga qabul qilinishi mumkin.
Yoshlarni mehnatga tayyorlash maqsadida umumta’lim maktablari, 
hunar-texnika bilim yurtlari va o’rta maxsus o’quv yurtlari o’quvchilarini 
o’n to’rt yoshga to’lganlaridan keyin ota-onasidan birining yoki ular 
o’rnini bosuvchi shaxsning roziligi bilan bolalarning sog’ligiga va kamol 
topishiga ziyon etkazmaydigan va ta’lim olish jarayonini buzmaydigan 
engil ishlarni o’qishdan bo’sh vaqtlarida bajarish uchun ishga qabul 
qilishga yo’l qo’yiladi.
O’n sakkiz yoshga to’lmagan shaxslarni ishga qabul qilishda amaldagi 
qonunchilikda ular mehnatidan foydalanishda qator cheklashlar belgilab 
qo’yilgan. Ya’ni o’n sakkiz yoshga to’lmagan shaxslar mehnatidan shu 
toifa xodimlarining sog’ligi, xavfsizligi yoki axloq-odobiga ziyon etkazishi 
mumkin bo’lgan mehnat sharoiti noqulay ishlarda, erosti ishlarida va 
boshqa og’ir ishlarda foydalanish taqiqlanadi hamda ularning normadan 
ortiq og’ir yuk ko’tarishlari va tashishlariga yo’l qo’yilmaydi. Man etilgan 
bu ishlar ro’yxati hamda yuk normalarining chegarasi O’zbekiston 
Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, 
Sog’liqni saqlash vazirligi bilan O’zbekiston Kasaba uyushmalari 
Federatsiyasi Kengashi ish beruvchilarning vakillari maslahatini olgan 
holda belgilab qo’yadilar.Ishga qabul qilishni g’ayriqonuniy ravishda rad 
etishga yo’l qo’yilmaydi.