Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

11 – BOB. PERSONAL KAR’ERASINI REJALASHTIRISH VA 
RIVOJLANTIRISH
11.1. Kar’era tushunchasi va bosqichlari
Kasbiy ta’lim xodimii turli ishlab chiqarish vazifalarini bajarishga 
tayyorlaydi. Bu an’anaga muvofiq xizmat vazifasi tushunchasi bilan 
bog’likdir. Inson o’z mehnat faoliyati davomida ko’p hollarda bitta emas, 
balki bir nechta xizmat vazifalarini egallaydi. Ana shu xizmat vazifalarida 
ko’tarilish umum e’tirof bo’yicha 
kar’era 
deb
 
ataladi.
Lavozimga ham amaliy, ham axloqiy, ham shaxsiy sifatlari to’kis 
insonni tayinlashga hamma vaqt katta e’tibor berib kelingan. Masalan, 
“Qobusnoma”da “Agar birovga amal bersang munosib odamga bergil”
42 
deb uqtiriladi.
Kar’era
—
fransuzcha (carirere)dan tarjima qilinganda olg’a qarab 
muvaffaqiyatli siljish ma’nosini berib, bugungi kunda ijtimoiy, xizmat, 
ilmiy va faoliyatning boshqa turlarida mansab lavozimida muvaffaqiyatli 
o’sish sifatida tushuniladi. Kar’era birgina xizmat vazifasi va lavozimda 
42
Кайковуc. обуcнома. Т.: Иcти лол, 1994. - 143-бeт.
Қ
қ
449

---

o’sish ma’nosinigina anglatmaydi. Shuningdek, aktyor kar’erasi, sportchi 
kar’erasi, olim kar’erasi va hokazolar mavjud bo’lib, ular albatta xizmat 
vazifasi yoki lavozimda o’sish, degani emas.
Zamonaviy menejmentda kar’era ikki nuqtai nazardan baholanadi. 
Birinchidan, kar’era — inson hayoti davomida egallaydigan xizmat 
vazifalari, lavozimlari jamlanmasidir. Buni
maqsadli kar’era,
deb ham 
atashadi. Ikkinchidan esa, kar’era — inson hayoti davomida ro’y 
beradigan qadriyatlar va qiziqishlar o’zgarishidir. Buni 
sub’ektiv kar’era, 
deb atashadi.
Ana shu ikki nuqtai nazar inson iloji boricha eng katta yutuqqa 
erishish va o’z faoliyatidan qoniqish hosil qilishi uchun muayyan darajada 
o’z taqdirini nazorat qilish, o’z imkoniyatlarini boshqarish salohiyatiga ega 
ekanligini e’tirof etadi.
Kar’era, yana bu atamaning asl tushunchasiga muvofiq olg’a qarab 
muvaffaqiyatli siljish deyilganda faqat xizmat vazifasi (lavozim)da o’sish 
emas, balki kasbiy o’sishni ham anglanadi.
Menejmentda