Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Iqtisodiy funktsiya. 
U, eng avvalo, mehnatni rag’batlantirish, ishlab 
chiqarish samaradorligini oshirishga ko’maklashishda namoyon bo’ladi. 
Bu mehnat unumdorligining oshishi va mahsulot sifatining yaxshilanishida 
349

---

o’z ifodasini topadi.
Axloqiy funktsiya.
U mehnatni rag’batlantirish, faol hayotiy 
pozitsiyani, jamiyatda sog’lom axloqiy-ijtimoiy muhitni shakllantiradi. 
Bunda rag’batlantirish tizimini an’analar va tarixiy tajribani hisobga olgan 
holda shakllantirish katta ahamiyatga ega.
Ijtimoiy funktsiya.
U jamiyatning ijtimoiy tizimini daromadlarning 
turli darajasini hisobga olgan holda shakllantirish bilan ta’minlanadi. 
Ushbu daromadlar esa rag’batlantirish omillarining turli insonlarga 
ta’siriga ko’p jihatdan bog’liqdir. Umuman olganda esa ehtiyojlarni 
shakllantirish pirovard darajada shaxsni rivojlantirish, jamiyatda mehnatni 
tashkil etish va rag’batlantirishga bog’liqligi yaxshi ma’lum
O’z navbatida, rag’batlar 
moddiy 
va 
nomoddiy 
bo’ladi (9.12- rasm).
Mehnatni rag’batlantirish murakkab jarayon hisoblanadi. Bu ishni 
tashkil etish uchun muayyan talablar qo’yiladi. Ular asosan quyidagilardan 
iborat:
Komplektlik
axloqiy va moddiy, jamoa va shaxsiy rag’batlar 
mushtarakligini anglatadi. Ularning ahamiyati personalni boshqarishga 
yondashuvlar, kompaniya yoki firma tajribasi va an’analariga bog’liqdir. 
Komplektlik aksilrag’batlar (antistimullar) mavjud bo’lishini ham taqozo 
etadi.
Tabaqalashtirish
xodimlarning turli qatlamlari va guruxlarini 
rag’batlantirishga yakkama-yakka yondashuvni anglatadi. Ma’lumki, 
yaxshi ta’minlangan va kam ta’minlangan xodimlarga yondashuvlar jiddiy 
ravishda farqlanishi lozim. Shuningdek, tajribali va yosh xodimlarga 
yondashuvlar ham turlicha bo’lishi darkor.