Q. R. Qarshiev Samisi dotsenti

“
Т
”
 
ТEMPERAMENT 
ТОQAT 
TINIMSIZ 
MEHNAT 

---

59 
tadqiqotlarda yuqori malakali mutaxasislarning 68,6% i boshqaruvning 
demokratik uslubini ma’qullagan bo‘lsalar, past malakalilarning 22,7% - 
direktiv uslubni, 8,7% esa erkin boshqaruv uslubini ma’qullab javob berganlar. 
Bundan tashqari, o‘sha tadqiqotlarda ma’lum bo‘ldiki, rahbarlarning 
o‘zlari ham muttasil ravishda u yoki bu boshqaruv uslubini amalda ko‘rsatishlari 
31-45% holatlarda ro‘y berar, qolganlari esa ish jarayonida turlicha boshqaruv 
uslublarini aralash qo‘llar ekanlar. SHunisi xarakterliki, yuqori lavozimlarga 
ko‘tarilgan sari, ana shunday aralash uslublarni qo‘llovchilar soni ortib 
borarkan. Pastroq lavozimda faqat demokratik boshqaruv tarafdori bo‘lgan 
odam, vazir yoki shunga o‘xshash yuqori lavozimda endi avtoritarlilikni ham, 
erkinlikni ham, kollegial qarorlar chiqarish siyosatini ham uyg‘unlashtirib olib 
ketishi mumkin ekan. 
Boshqaruv sohasiga kadrlar tanlashda eng avvalo da’vogarning shaxsiy 
sifatlariga va faoliyat motivatsiyasiga e’tibor berish lozim. Masalan, moliyaviy 
boshqaruv sohasiga rahbarlarni tanlash uchun zarur bo‘lgan psixologik sifatlarni 
aniqlash bo‘yicha ko‘rsatmalar mazkur ma’ruzalar matnining ilova qismida 
keltirilgan. 
YUqorida qayd etilgan rahbar shaxsining turli qirralarini aniqlovchi 
psixodiagnostik metodikalar ko‘plab mavjud va ulardan ayrimlarini amaliy 
mashg‘ulotlarda ko‘rib chiqish tavsiya etiladi.
SHuning uchun ham rahbarlik sifatlari xaqida gap ketganda, shaxsning bir 
qator bilimdonliklari nazarda tutiladi. 
1
. 
Professional bilimdonlik
- o‘zi boshqarayotgan soha faoliyatini 
mukammal yo‘lga quyish uchun o‘sha faoliyat borasida to‘la ma’lumotlar, bilim 
va malakalarga ega bo‘lishlikdir. 
2
. 
Uslubiy bilimdonlik
- bilgan narsalari, shaxsiy malaka va ko‘nikmalari, 
turli loyixalar xususidagi ma’lumotlar, topshiriqlarni tez, to‘g‘ri va tushunarli 
tarzda xodimlarga etkaza olish qobiliyati. 
3. Ijtimoiy psixologik bilimdonlik
- odamlar bilan ishlash, ular bilan til 
topisha olish, jamoani uyushtira olish, uni yaxshi ishlashga safarbar qila olish, 
o‘zidagi liderlik sifatlarini to‘la namoyon eta bilish qobiliyati. Bu tushuncha 
ko‘pincha “
kommunikativ bilimdonlik” 
tushunchasi bilan sinonim sifatida ham 
ishlatiladi.