Q o d IL o V, Q. O d IL o V umumiy elektrotexnika va elektronika asoslari

3.2.  Toki  bor  o ‘tkazgichlarga  magnit  maydonining  ta'siri
Magnit  maydonida joylashgan  toki bor o'tkazgich  uning tashqi 
maydonidagi  kuch  chiziqlarini  kesib  o ‘tib,  m a'lum   yo‘nalishda 
harakatlanadi. 0 ‘tkazgichning harakati uning atrofida hosil bo‘lgan 
magnit  maydonining  tashqi  magnit  maydoni  bilan  o'zaro  ta'sir 
etishi  bilan  izohlanadi.
Uning  o'zaro  ta ’siri  natijasida  o ‘tkazgichning  bir  tom onida 
magnit  kuch chiziqlari  quyuqlashadi va umumiy  magnit  maydoni 
kuchayadi.  0 ‘tkazgichning  boshqa  tom onida  umumiy  magnit 
maydoni  kuchsizlanadi,  chunki  kuch chiziqlari  harxil yo'nalishda 
bo ‘ladi.  Bu holda toki  bor o'tkazgich  kuch chiziqlari siyraklashgan 
tom onga  itariladi.  0 ‘tkazgichning  yo'nalish  harakatini  chap  qo‘l 
qoidasidan  foydalanib  aniqlash  mumkin.
3.2.1-rasm da  o 'tk azg ich n in g   harakatini  aniqlash  uchun 
joylashtirilgan  chap  qo‘l  ko‘rsatilgan.
M agnit  m aydonida  joylashgan  toki  bor  o 'tk azg ich n in g  
yo'nalish  harakatini aniqlash uchun chap qo‘lni  magnit  maydonida 
shunday  joylashtirish  kerakki,  magnit  kuch  chiziqlari  qo'lning 
kapiga o ‘tishi kerak, chizilgan to ‘rt barmoq toki bor o‘tkazgichning
25
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

t
, .   • 1 ;  * 
i
:  •