Q davranov, B. Aliqulov nanobiotexnologiya

Bir-biridan evolutsion jihatdan juda uzoqda turadigan odam
DNK si bilan virus DNKsini qanday qilib (texnik jihatdan) bogiash
mumkin? 
Tadqiqotchilar, buning uchun «biologik qaychi» - restriktaza 
fermentini ishlatdilar. Ferment bilan virus DNKsiga va DNK kiritilishi 
kerak boigan odam geniga ishlov berdilar. Oqibatda, uzun virus DNKsi va 
«yopishqoq uchlar» saqlagan gen olingan. To‘g‘ri chiziqli virus DNKsi va 
«yopishqoq uchlar» saqlagan genni DNK - ligaza bilan ishlov berilganda, 
DNKsida odamni normal geni kiritilgan virus hosil boigan. Virus odam 
organizmiga olib kirgan normal genlar, kerakli oqsillami (fermentlami) 
sintezini ta’minlaydi. Bu esa, modda almashinuvini joyiga tushiradi va 
organizmda irsiy anomaliyani alomatlarini minimumga tushiradi.
Bakteriofagiar antibiotiklarni o'rnini bosaoladimi? 
Kasallik 
qo‘zg‘atuvchi bakteriyalami antibiotiklarga b oigan chidamliligining 
shiddat bilan oshib borishi munosabati bilan ulardan foydalanishni 
to‘xtatish kerak. Antibiotiklar o‘zlarini faolliklarini qayta tiklashlari 
uchun ulardan bir necha o‘n yillab foydalanmaslik zarur. 
Antibio­
tiklarni o‘rnini nima zararsiz va ishonchli bosaoiishi mumkin?
Shunday altemativlardan biri sifatida 
bakteriofagiar 
qaralmoqda. 
Bakteriofagiar sekin ta’sir etadi, 
ammo ulami zarari antibiotiklarga 
nisbatan kamroq. 
Bakteriofagiar tanlab ta’sir ko‘rsatadi. Har bir
bakteriofag faqat ma’lum turga mansub boigan bakteriyalarga
ta’sir ko‘rsatadi.
Antibiotiklarni ta’siri unchalik darajada tanlangan bo‘lmaydi, shuning 
uchun ham ular organizmdagi foydali mikroorganizmlami ham yo‘qotib, 
dizbakteriozga sabab boiadi. Ko‘plab antibiotiklar ta’sir etmaydigan 
holatlarda faqat bakteriofagiar yordamga kelishlari mumkin. Alohida 
hollarda, ulami antibiotiklar bilan birga ham ishlatsa boiadi. Hozirgi 
paytda qator kasalliklami: dizenteriya, tif, salmonellyozlarni davolashda va 
ulami oldini olishda bakteriofaglardan keng foydalanilmoqda.
166

---