Q davranov, B. Aliqulov nanobiotexnologiya

Sitoplazmatik 
Markaziy trubka
membrana
92-rasm. Bakteriofagni bakteriya bilan о 'zaro munosabatga
kirish sxemasi.
163

---

6. Viruslar asosida nanokonstruksiyalar va nanotexnologiyalar.
Rak kasalligiga qarshi kurashishda viruslardan foydalanish
Har bir virus rna’lum yuqumli kasallikni chaqiruvchisi hisoblanadi. 
Bu 
virusni 
xo‘jayin 
organizmning 
hujayra 
sirtidagi 
spetsifik 
strukturalami - retseptorlami tanib oiishi bilan bog'liq. Bu spetsifik 
strukturalar har xil bo‘ladi (93-rasm).
93-rasm. Virusning kasallangan hujayralar retseptorlarini tanib oiishi va 
unga «hujum» qilishi.
V iruslam i 
mana 
shunday 
tanlab ta’sir 
etishidan faqat 
kasallangan (rak) 
h u jay ralam i yo‘qotish 
uchun 
foydalansa 
boMadimi? Mana shu savolga javob izlab, onkolog-olimlar va genetiklar 
viruslami genetik modifikatsiya qilish ustida ish boshladilar. Maqsad -
viruslami irsiyatini o‘zgartirishda ulami «yuqori aniqlikka ega boMgan, 
o‘zini-o‘zi boshqaradigan qurolga» aylanib qolmaydigan darajadagina 
o ‘zgartirishdir. G ‘oya modifikatsiya qilingan viruslar, faqat rak 
hujayralarini yo‘qotadigan, ammo sogMom hujayralarga butunlay 
tegmaydigan holatda bo‘lishi kerak. Bu maqsadga erishish uchun, 
ko‘proq adenoviruslardan foydalanilgan. Buning uchun «sun’iy virus» 
yaratilgan. Bu virusni DNKsiga faqat rak hujayrada ko‘paya oladigan 
virus DNKsini geni kiritilgan. Rak hujayralarida hosil bo‘ladigan 
millionlab qiz virusining bo‘lakchalari, birinchi navbatda shu hujayrani 
o‘zini parchalab tashlaydi va keyin boshqa rak hujayralarini ham
164

---

kasallantirishga o'tadi. Bu viruslar sog‘lom hujayraga ham kirib olishlari 
mumkin, ammo unda ко‘pay