Punktuatsiya

Simmetrik gaplar
shakl va mazmun birligini aks ettirsa, 
asimmetrik gaplarda
shakl va mazmun nomuvofiqligi kuzatiladi.
Xullas, bog‘langan qo‘shma gaplar qurilish qolipi, sintaktik tarkibi, qismlarini bog‘lovchi 
vositalari, ohangi jihatidan gapning boshqa turlaridan farqlanadi. Bog‘langan qo‘shma gaplar 
bog‘lovchi vositalariga ko‘ra biriktiruv, zidlov, ayiruv va inkor bog‘lovchili bog‘langan qo‘shma 
gaplarga ajratiladi. Bog‘langan qo‘shma gaplar shakl va mazmunning munosabatiga ko‘ra: 
simmetrik va asimmetrik gaplarga bo‘linadi.
 
 
Tayanch tushunchalar:
bog‘langan qo‘shma gaplar, bog‘langan qo‘shma gaplarning 
formal talqini, bog‘langan qo‘shma gaplarning formal tasnifi: biriktiruv bog‘lovchili bog‘langan 
qo‘shma gaplar, zidlov bog‘lovchili bog‘langan qo‘shma gaplar, ayiruv bog‘lovchili bog‘langan 

---

44 
qo‘shma gaplar; inkor bog‘lovchili bog‘langan qo‘shma gaplar, ayiruv munosabati, qiyos 
munosabati, zidlik munosabati, izoh munosabati, shart munosabati, simmetrik gaplar, asimmetrik 
gaplar, shakliy-mazmuniy nomuvofiqlik.
Nazorat savollari: 
 
1. An’anaviy sintaksisda bog‘langan qo‘shma gaplar qanday turlarga bo‘lib o‘rganildi? 
2. Bog‘langan qo‘shma gapning turlari qanday tamoyil asosida belgilandi?
3. Shakl-vazifaviy tahlil usulida teng tarkibli qo‘shma gaplarga qanday gaplar kiritildi? 
4. Biriktiruv va zidlov munosabatli qo‘shma gaplar qanday tuziladi? 
5. Ayiruv va inkor munosabatli qo‘shma gaplar qanday sintaktik tuzilishga ega bo‘ladi?
6. Bog‘langan qo‘shma gaplarda qanday hollarda shakliy-mazmuniy nomuvofiqlik yuzaga 
keladi? 
 
MAVZU: Ergashgan qo‘shma gaplar. Ergashgan qo‘shma gap 
qismlarini bog‘lovchi vositalar