Пулнинг моҳияти ва зарурияти!

Биринчидан, қимматбаҳо металларнинг қиймати юқори, ҳажми кичик (портатив). Уларнинг кам миқдорини қазиб олиш ва қайта ишлаш, соф ҳолатига келтириш жуда кўп меҳнат талаб қилади.
Иккинчидан, улар булинувчандир. Масалан, олтинни булакларга бўлинишдан қатий назар унинг сифати бутунлигича қолада. Бошқа бир меҳнат маҳсули, масалан муйнани бўлса ёки тикиб уласа бу ҳолат албатта унинг сифатига таъсир этади.
Учинчидан, савдо соҳасидаги майда муомалаларни бажариш учун қимматбаҳо металларнинг, масалан, олтиннинг катта қийматли бўлаги майда қисларга — тангаларга бўлина олади.
Тўртинчидан, нодир, қимматбаҳо металлар яхши сақланади. Масалан, олтин тупроқ тагида қолган ёки сувга тушган ҳолларда ҳам ўз сифатини йуқотмайди. Бошқа товарлар эса бу ҳолатда албатта ўзининг дастлабки сифатини йуқотади.
Бешинчидан, қимматбаҳо металлар, масалан, олтин олиб юришга қулай. Аммо олтиннинг пулга айланиши унинг табиий ҳолатидан эмас, балки товар бўлишидан келиб чиқади.
Олтинчидан, бир хил оғирликка эга бўлган қиммат баҳо металл масалан, олтин бир-биридан деярли фарқ қилмайди. Бир хил ўлчовга эга бўлган муйналар эса албатта бир-бирларидан жунининг сифати, сақлаш даврлари ва ҳоказолар билан албатта фарқланада.
Бозор иқтисодиёти шароитида пулнинг зарурлигини нималар билан изоҳлайсиз?
Пул бозор иқтисодиётининг муҳим омилини ташкил қилади. Ҳозирги иқтисодий ҳаёт хусусан, бозор иқтисодиёти пул билан тирик. Ақча бўлмаган жойда бозор иқтисодиёти бўлиши мумкин эмас. Бозор иқтисоди товарлар ва товарлашган хизматларнинг ишлаб чиқаришидан бошлаб, то истеъмолчигача бўлган ҳаракатдан иборатки, бу пул воситасида амалга ошади. Ишлаб чиқариш ресурслари бозорда пулга харид қилиниб, товарлар яратилади ва пул даромадларига айирбошланиб истеъмолга ўтади. Товарлар истеъмол ёки инвестиция (ишлаб чиқариш) учун сарф этиладими, барибир пул ёрдамида ҳаракатга келади. Бозор иқтисодиёти шароитида пул муомаласини уюштириш, пулларни айирбошлаш, уларни сақлаш, тақсимлаш, бўш пулни қарзга бериш, яъни уни сотиш, пул воситасида молияни ташкил этиш каби иқтисодий алоқалар янада кучайиб, мураккаблашиб боради. Пул шаклидаги маблағлар бозор орқали ресурсга айланади ва улар иштирокида товарлар яратилади ҳамда товарлар сотилиб яна пул олинади.