Pul, moliya va bank tizimi

Tadbirkorlik sug’urtasi tadbirkorning faoliyatini kafolatlashda ahamiyatlidir.
Bunda foydani kam olish yoki
olmaslik xavfi, pul tushumining o’z vaqtida bo’lmasligi, savdo-sotiqdagi noxush hodisalar kabilar sug’urtalanadi. Bu sug’urta tadbirkorning ishonch bilan ish boshlashiga yordam qiladi, uni sinish holatidan asraydi, faoliyatiga dalda bo’ladi.
Sug’urtalar ham oldi-sotdi ob’ekti bo’lib, o’z bozorlarini tashkil etadi. Sug’urta resurslaridan kapital sifatida keng foydalaniladi, ayniqsa, ishlab chiqarishga keng jalb etishda qo’l keladi.
Notijorat tashkilot, muassasalar, ya’ni kasaba uyushmalari, ko’ngilli jamiyatlar, partiyalar, yoshlar, xotin-qizlar va faxriylar ittifoqlari, ijodiy uyushmalar, ilmiy- ma’rifiy tashkilotlar kabilarning ham moliyasi mavjud bo’lib, ular ham turli manbalardan yig’iladi. Vaqtincha ortiqcha bo’lgan ulardagi pul mablag’lari tijorat ishlarda qo’llanilishi va moliya bozorida ishtirok etishi mumkin.
Хayriya maqsadida homiylik tufayli yig’ilgan pullar ham o’z moliyasini tashkil etib, yuqorida aytganimizdek, turli jarayonlarda ishtirok etadilar. Bunda maxsus va xayriya fondlari katta o’rin tutadi. Хayriya fondlari ko’ngilli bo’lib, miqdori chegaralanmaydi va faqat savob ishlar uchun xayriya sifatida ishlatiladi. Islom mamlakatlarida vaqf fondi tashkil etilgan. Bunga er, imorat, antikvar, qadrli kitoblar, pul va boshqa boyliklar kiradi. O’zbekistonda shunga o’xshash mahalla, navro’z kabi fondlar mavjud.
Bozor va aralash iqtisodiyot sharoitida, erkin va demokratlashgan ijtimoiy- iqtisodiy sharoitda moliyaning turlari, ayniqsa makromoliya turlari, xillari juda ko’p bo’lib, ular pul xususiyatlaridan keng foydalanish imko-nini beradi va iqtisodiy o’sish hamda inson turmushi darajasini ko’tarishda barcha imkoniyatlarni ishga solishga yordam beradi.

Qisqacha xulosalar

O’zbekistonning o’z miliy puliga ega bo’lishi davlat mustaqilligi, uning mustahkam iqtisodiyotini yaratishda ktta o’rin egallaydi. Zarur pul miqdori bilan mavjud pul miqdori o’rtasida inflyatsiya yuzaga keladi. Pul bajarish vazifasiga qarab qiymat o’lchovi va jamg’arma vositasidir. Moddiy va mehnat resurslarining to’g’ri yo’nalishda bo’lishi va ularni samarali sarflanishi moliya faoliyatiga, uning vazifalariga bog’liq holda amalga oshirilmog’i lozim. Moliyaning vazifalari uning xo’jalik faoliyatida mazmunlashuvidir. Jamiyatdagi moliya munosabatlari yig’indisi moliya tizimini ifodalaydi.