Иқтисодий далиллар: Биринчидан, замонавий иқтисодий
моделлар талқинига кўра пулнинг узоқ муддатли бетарафлиги деб номланган муҳим тахмин бу узоқ муддатда номинал ўзгарувчилар ўртасида узилиш (масалан, нархларнинг умумий даражаси, номинал иш ҳақи, фоиз ставкалари, номинал курс ва бошқалар) ва реал ўзгарувчилар (реал ЯИМ, бандлик, реал иш ҳақи, реал фоиз ставкалари, реал валюта курси ва бошқалар) орасидаги боғлиқликни ўрганишни тақозо қилади. Демак, марказий банкка нархларнинг тор тўпламини ишониб топшириш барқарорликни ўрнатиш тадбирлари узоқ муддатда ҳеч қандай харажат талаб қилмайди деб ҳисобланади. Қисқа муддатда, ялпи талаб шокларига дуч келган иқтисодиёт, нархларнинг барқарорлиги Марказий банкнинг барқарорлашувига тўсқинлик қилмайди яъни иқтисодиёт инфляция ва ишлаб чиқаришдаги бўшлиқ ижобий боғлиқлик билан тавсифланади.
Институционал далиллар: Сиёсий институтлар ўзаро
келишмовчиликларга дуч келганда ўзаро муроса йўлини танлаш учун берилган ваколатларни аниқ тартибда кўриб чиқиш лозим бўлади. Чунки амалиётда, сиёсий иқтисодий ислоҳотлар бир эмас балки бир қанча ташкилотларнинг ҳамкорлигида амалга оширилади. Бундан ташқари, пул сиёсати солиқ сиёсатига қараганда бир қанча соҳаларни чуқур таҳлил қилишни тақозо этади. Бундан ташқари монетар сиёсат
кўпгина техник жиҳатларни ўз ичига олади, ҳамда унинг таъсирини баҳолаш нисбатан узоқ вақт талаб қилади.
Глобализация инфляцияга қандай таъсир қилади?
Гарвард профессори Ричард 2005 йилда нашр этилган нуфузли мақоласида Олим М.Фриман глобаллашувни Ғарб иқтисодиётлари учун катта зарба сифатида тасвирлаб берган эди, чунки Хитой, Ҳиндистон ва собиқ Совет блоки жаҳон иқтисодиётига қўшилиши билан юз берган ўзгаришлар эътиборга олиниши муҳим ҳисобланарди. (Фриман, 2015). Бу бутун дунёда жисмоний капитал ва меҳнат нисбати тикланишига етарлича тенглик тўплангунига қадар иш ҳақи меъёрининг ўзгаришига олиб келди. Бундай шароитда ҳар қандай салбий таъсирлар қисқа муддатли бўлиши керак эди, чунки иш ҳақи нархлар билан кўтарилмаслиги мумкинлигини инобатга олинади. Ушбу баҳснинг нисбатан содда талқинига кўра, нархлар ўсишига жиддий таъсир сезилмаслиги лозим. Ривожланган иқтисодиётлар ривожланаётган мамлакатларга нисбатан юқори инфляция даражасини осонгина ушлаб туришлари мумкин эди, бунинг учун уларнинг номинал курси шунга мос равишда
тушишини таъминланиши лозим бўлади. (Балга, 2016).
Мазкур мавзудаги баҳсларни давом эттирган олимлардан кейингиси К.Рогофф ҳисобланади. У илгари сурган ғoяга кўра трансчегаравий интеграциянинг кучайиши мамлакатлар ички ривожланиш хусусиятлар ҳамда уларнинг таъсирларини (доимий иш жойига эга бўлганлар) пасайтириши билан изоҳланади. Бу ишсизликнинг мувозанат даражасини ва Марказий банкнинг
иқтисодиётни кўтариш учун рағбатлантирувчи омилини пасайтириши деганидир.
Бундан ташқари, маҳсулот бозорларидаги катта рақобат нархларнинг номинал қатъийлигини пасайтириши мумкин. Бу яна мувозанат орқали инфляция даражасини пасайтиради. Глобал қиймат занжирларининг кенгайиши, яъни оралиқ товарлар ва хизматларнинг трансчегаравий савдоси ҳамда глобал фойдаланилмайдиган имкониятлар ички инфляцияга таъсир қилиши мумкин бўлган яна бир омил эканлигини таъкидлаш лозим (Ауер, Борио ва Филардо, 2017). Дезинфляцияни тушунтиришда глобаллашувнинг роли ҳаддан ошиб кетмаслиги керак.
Do'stlaringiz bilan baham: |