Pul emissiyasi va uning shakllari

Baʼzi mamlakatlarda hukumat oʻz harajatlarini, byudjet taqchilligini qoplash maqsadida qoʻshimcha Pul emissiyasini amalga oshiradi, natijada inflyasiya kuchayadi. Koʻpgina mamlakatlarda Pul emissiyasi ni hukumat nomidan Markaziy bank amalga oshiradi.

• Baʼzi mamlakatlarda hukumat oʻz harajatlarini, byudjet taqchilligini qoplash maqsadida qoʻshimcha Pul emissiyasini amalga oshiradi, natijada inflyasiya kuchayadi. Koʻpgina mamlakatlarda Pul emissiyasi ni hukumat nomidan Markaziy bank amalga oshiradi.
• Pul emissiyasida pullarni ko’p miqdorda chiqarib ham bo’lmaydi va bu pulni qadrsizlanishiga olib keladi. Muomaladagi pul massasini ortishi esa inflatsiyani vujudga keltiradi.O’zbekiston ham pulni emissiya qilish imkoniga ega,lekin inflatsiyani jilovlab turish uchun har doim ham pulni emissiya qib bo’lmaydi.Aholi daromadlarini tartibga solishda,malum sohalarni moliyalashtirish uchun davlat byudjetdan pullar ajratadi va ma’lum miqdorda emissiya ham qiladi.

Pul emissiyasi nima

• Emissiya ta'rifi degani kabi yangi pullarni "ishlab chiqarish" jarayoni muhim element davlatning moliyaviy tizimi.
• Naqd pulsiz muomala turi banklar qarz oluvchilarga kreditlar berganda yuzaga keladi. Bu jarayonda bozorda naqd pulsiz pul massasi oshadi. Agar omonatchi bank hisobvarag'idan naqd pul olsa, aylanma naqd pul hisobiga o'sadi. Shunga ko'ra, naqd pul aylanmasi va naqd bo'lmagan mablag'lar omonatchilar kreditlarini u yoki bu tarzda qaytarsalar kamayadi. Davlatning emissiya tizimi - bu qonun bilan tartibga solinadigan milliy pul bozorida muomalaga chiqarish, shuningdek muomala qilish jarayoni.

Pul muomalasi tushunchasi va turlari

• Pulning haqiqiy emissiyasi deganda, pul massasining ko'payishiga olib keladigan qo'shimcha miqdordagi banknotalar va to'lov vositalarining muomalaga chiqarilishi tushuniladi. Banknotlar va tangalar muomalaga chiqarish huquqiga ega boʻlgan markaziy banklar va gʻazna idoralari tomonidan chiqariladi.
• Biroq pulning asosiy qismi tijorat banklari kreditlarini kengaytirish hisobiga yaratiladi. Bu jarayon depozit-chek emissiyasi yoki to'lov vositalarini yaratish orqali muomalaga pul chiqarish deb ataladi. Pul muomalasi va pulning iqtisodiy muomalaga chiqarilishi tushunchasiga turlicha qarashlar mavjud. Pulning iqtisodiy muomalaga chiqarilishi pul massasining ortishi bilan birga kechmasligi mumkin.