"psixologiya"

            Qabul qilinadigan qarorlarning obyektivligi va ilmiyligi tamoyili. Ish 
faoliyatida  rahbar  odamda  ko’p  masalalar  bo’yicha  har  xil  qarorlar  qabul 
qilishga  to’g’ri  keladi.  Boshqarish  sohasida  qabul  qilingan  qarorlardan  kelgan 
foydadan  kimlar  manfaatdor  bo’lishiga  qarab,  ular  obyektiv  va  subyektiv 
bo’lishlari mumkin. Qabul qilingan qarorlar jamoa, ishlab chiqarish va davlatni 
ko’zda  tutsa  obyektiv,  subyektiv,  ya’ni  qaror  qabul  qiluvchi  shaxsning 
manfaatlarini ko’zda tutsa subyektiv qarorlar bo’ladi. Ko’pincha qabul qilingan 
qarorlarda  subyektivlik  ancha  foizni  tashkil  qiladi.Bunday  holatlar  ko’pincha 
rahbar  yoki  qaror  qabul  qiluvchi  shaxs  jamoaning  bir  nechta  xodimlari  bilan 
qarama - qarshi (konflikt) holatda boisa sodir bo’ladi. 
             Ikkala  tomon  ham  o’ch  olish  niyatida  masalani  salbiy  hal  qilishga 
harakat  qiladi.  Bunday  sharoit  esa  ishlab  chiqarishga,  jamoaga  va  pirovardida 
davlatga  katta  ziyon  keltirishi  mumkin.  Yoki  yana  bir  holat:  korxonadagi  ikki 
yoki  undan  ko’proq  shaxslar  (tanish-bilishlar,  qarindoshlar)  o’zaro  kelishib, 
qonuniy  echimi  bo’lmagan  masalani  ijobiy  hal  qilishlari  mumkin.  Shuning 
uchun  rahbarlar  yoki  rahbarlar  bilan  unga  bo’ysinuvchi  xodimlar  orasidagi 
xususiy  munosabatlar  qanday  bo’lishidan  qat’i  nazar,  muammolar  ishlab 
chiqarish,  jamoa  va  davlat  manfaatlarini  ko’zda  tutgan  holda  echilishi,  ya’ni 
obyektiv  echilishi  lozim.  Xususiy  munosabatlar  yoki  xafagarchiliklar  ishlab 
chiqarish manfaatlariga hech qanday salbiy ta’sir o’tkazmasligi kerak. 
             Qabul  qilinadigan  qarorlarning  ilmiyligiga  kelganimizda,  bu  masala 
rahbarning  bilimdonligiga  chambarchas  bog’liqdir.  Agar  rahbarlarning 
bilimdonligi  qancha  yuqori  bo’lsa  u  o’zining  bilimlarini  fan,  texnika,  ilg’or 
amaliyotning  yutuqlari  bilan  boyitsa  va  ular  rahbarning  qabul  qilayotgan 
qarorlarida  o’z  aksini  topsa,  bunday  qarorlar  to’g’ri  va  haqiqiy  bo’ladi.  Ilm 
asosida  qabul  qilingan  qarorlar  ijobiy  natijaga,  ilm-fan,  texnika  va  ilg’or 
amaliyot  yutuqlariga  tayanmagan  qarorlar  esa  ko’pincha  salbiy  natijaga  olib 
keladi.  Ilmiy  boshqarish  subyektivizmning  kushandasidir.  Ilmiy  boshqarish 
jamiyatning  obyektiv  rivojlanish  qonunlari,  boshqarishning  qonuniyatlari  va 
bashoratlashni tahlil qilish natijalari asosida amalga oshiriladi. Ayniqsa, hozirgi 
paytda  ishlab  chiqarish  va  boshqarishda  faoliyat  ko’rsatayotgan  hamma 
bo’g’inlarning  rahbarlari  texnika,  texnologiya,  iqtisodiyot,  ishlab  chiqarishni 
zamon  talablari  aso-sida  uyushtirish,  boshqarish  qonuniyatlari,  tamoyillari, 
vositalari va usullarini hamma vaqtdagidan farqli o’laroq, yaxshi bilishlari shart. 
Bu  qonuniyatlarning  amaliyotdagi  o’rni  rahbar  zamonaviy  ilmlar  majmuasiga 
tayanib jamoa va ishlab chiqarishni boshqarishidadir. 
             Xodimlarni  tanlash,  jamiyat  va  boshqarishning  hamma  bo’g’inlarida 
siyosiy jihatdan etuk, har tomonlama ish biladigan, qobiliyatli rahbarlar boshliq 
bo’lishini nazarda tutadi. Hozirgi kungacha «hamma narsani ka-drlar hal qiladi» 
degan ibora o’z kuchini yo’qotgani yo’q. 

---

 
73 
            Kadrlarning ish samarasini oshirish, ularga shaxsiy yondashish aso-sida 
bo’lib, kadrlardan butun kuch va energiyasini berib ishlashni taqozo etadi. 
             Xodimlarning  ish  faoliyatini  ularning  haqiqiy  (mavjud)  natijalar  bilan 
baholash  asosiy  mezon  bo’lmog’i  zarur  va  shunday  hamdir.  Kadrlarni  to’g’ri 
joylashtirish, ularning tajriba, ilm va xususiy sifatlaridan to’liq foydalana bilish 
rahbarning  asosiy  xususiyatlaridan hisoblanadi.  Kadrlarga bo’lgan  mehribonlik 
va  talabchanlik,  ish  foydasi,  qo’yilgan  masalalarni  aniq  va  tezkorlik  bilan  hal 
qilish  doirasida  bo’lishi  va  ularga  bo’ysunishi  kerak.  Kishilarga  bo’lgan 
talabchanlik,  tanbeh  berish  qo’pollikka,  odobsizlikka,  mayda-chuyda 
tiqilinchlarga 
aylanmasdan 
mehribonlik 
va 
odoblik 
bilan 
ularning 
kamchiliklarini  va  kuchlik  to-monlarini  ko’rsatishdan  iboratdir.  Rahbarlarga 
rezerv  (zaxira)  tayyorlash  kelajak  uchun  zamin  tayyorlashdir.Shuning  uchun 
ham ularning ishbilarmonlik, siyosiy, ma’naviy sifatlariga e’tibor bergan holda, 
ularni  konkret  ishlab  chiqarish,  jamoaviy  topshiriqlarda  tekshirish,  kerakli 
lavozimlarda stajirovkalar uyushtirish zarurdir. 
             Shular  bilan  bir  qatorda  rezerv  kadrlarda  nazariy  bilimlarini  oshirish, 
ishbilarmonlik xususiyatlarini, siyosiy va ma’naviy etukligini, yergashtira olish, 
qiladigan takliflarini shakllantirish kadrlar tayyor-lashdagi asosiy maqsadlardan 
biri  bo’lishi  kerak.  Jamiyatimizning  tezkorlik  bilan  rivoj-lanishida  kadrlarni 
tanlash, joy-joyiga qo’yish, ularni tarbiyalash katta ahamiyatga egadir.