"psixologiya"


 Mehnat psixologiyasi metodlari xaqida umumiy tushuncha



Download 1,78 Mb.
Pdf ko'rish
bet109/253
Sana28.04.2020
Hajmi1,78 Mb.
#47964
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   253
Bog'liq
psixologiya

 
3. Mehnat psixologiyasi metodlari xaqida umumiy tushuncha 
Mexhnat  psixologiyasi  umumiy  psixologiyaning  asosiy  metodlarining 
(yukoridagi  "Psixologiya  metodlari"  temasiga  karang)  foydalanadi,  ammo 
insonlar  mexnat  jaraenidagi  psixik  faoliyati    uziga  xos  bulgani  uchun,    u  uz 
metodlarga  ega,shuningdek,  boshka  fanlardan  ba’zi  metodlaridan  xam  keng 
foydalanadi.  Mexnat  psixologiyasi    metodlari  kanday  maksadlar  uchun 
kullanilishi xam kulida bulishiga karab 4 xil bulishi kerak. 
    1)  ilmiy    tekshirish  institutlaridan  malakali  psixologlar  tomonidan 
bajariladigan maxsus ilmiy tadkikot metodi. 
    2)  xunar    texnika  bilim  yurtlari  ukituvchilari  va  ishlab  chikarish  ta’limi 
masterlari  xolida  murabbiylar  toomnidan  ishlab  chikarishda  mustakil    ravishda  
yoki  ilmiy  tadkikot  institutlaridan  xodimlari  bilan  xamkorligida  ukuv    tarbiya  
ishlari    metodikasining  takomillashtirishda  foydalanadigan  psixologiya 
metodlari. 
    3)  mexnat  unumdorligini  oshirish  maksadida  ishlab  chikish    injenerlari  va 
malakali  ishchilar  xamda  ishlab  chikish  novatorlari  amalga  oshiradigan  ilmiy 
amaliy ishlar metodi. 
    4)  Dastlab  fakat  ilmiy  amaliy  tekshirish  ishlari  uchun  kullaniladigan,ammo 
asta-syokin sinov ishlarini utkazish protsessiga  kuchadigan bir kator metodlar. 
Mexnat psixologiyasining amaliy vazifalarini xal kilish, jumladan kishilar  
kobiliyatini  aniklash  va  normalashda  kullaniladigan  sinov  ishlari  kat’iy  ilmiy 
asosga ega  bulishi  va  urgatilaetgan psixik xodisa tabiatga mos kelishi lozim. 
Ilmiy  texnika  protsessining  xozirgi  sharoitda  mexnat  psixologiyasining  muxim  
vazifalardan biri-injener pedagoglar,ishlab chikish ta’limi masterlari) injenerlari 
va novator ishchilarini   psixologik  tadkikot    metodlari   bilan   kurollantirishdan 
iborat.Ana  shunda  ular  bu  metoddan  keng  foydalanib,  pedagogik  va  ishlab 
chikarish  maxoratlarini  takomillashtiradilar,  ayni  chokda  uz  tajribalari  bilan 
mexnat  psixologiyasini  boytadilar.  Mexnat  psixologiyasini    amaliy  kullanishga 
oid  bir  kator  asosiy  talablar  mavjud.    Birinchi  navbatda  ular  uzini  vujudga  
keltirgan  nazariya  u  erdamida  xal  kilanadigan  vazifalar  va  bu  vazifalar  xal 
kilinadigan    sharoitlar    mos    kelishi    zarur.Urganishing  ob’ektiv  printsipi  
urganilaetgan    xodisaning    yuzaki  kurinishi  va  xakdosh  uzining  fikrlari  bilan 
chegaralanib  kolmasdan,    balki  uni  boshkaradigankonuniyatlarni  topish,    uz  
xulosalarini kayd etilgan faktlar bilan asoslashni talab kiladi.  


 
91 
Xar  bir    mexnat    faoliyati    xar  bir  ishchi  shaxsida  bulganidek,  uzining 
psixologik sturkturasiga ega bulib,  turli xil metodlar bilan uni  urganishda kashf 
etiladi:  konkret mexnat faoliyati yoki shaxsning barcha psixologik strukturalari 
teng  emas:  ularning  ayrim  kasb  uchun  komponentlari  faoliyatni  eng  sunggi 
samarasi  sezilarli  ta’sir  kiladi,    boshkalari  esa  mutlako    ta’sir    kilmasligi 
mumkin;  uning    ayrim  komponentlari  nokulay  sharoitlarda  barkaror  bulish 
mumkin,    boshkasi  uta  yaroksiz  buladi.    Mexnat  faoliyatining  psixologik 
strukturasi    urganilganda    xam    kasb    uchun  muxim,  xam  oson  yaroksiz 
buladigan komponentlarga xam aloxida e’tibor berish zarur.  
Shaxs va faoliyatning birligi printsipi mexnat faoliyatini  urganishda shaxs 
xususiyatlarini  xisobga  olishni  talab  kiladi,    bunda  uning  kasb  uchun  muxim 
xususiyatlarini  bir  emas,  bir  necha  faoliyat  turida  urganish  zarur.  Ishchi  shaxsi 
va uning mexnat faoliyatini kulay va nokulay tashki omillar ta’sirida rivojlanishi 
va    uzgarishi  bir  marta  utkazilsa,  dastlabki  ish  axamiyatiga  ega  buladi. 
Metodlarning  kullanilishi  xamma  vakt  maksadga  yunaltirilganlik  printsipiga 
muvofik bulishi,  ya’ni tekshiruvchiga kanday amaliy yoki nazariy masalani xal 
kilish  zarurligi  anik  bulmogi  kerak.  Metod  xal  kilinaetgan  vazifaga 
buysundirilgan bulishi lozim. Aslo vazifa metodga kullanmasligi kerak.  Chunki 
mexnat  psixologiyasi  buyicha    tadkikotlar  u  kim  tomonidan  utkazilsa, 
amalietning savollarga javoblarni ilmiy asoslash maksadiga ega buladi. 
    1) Amalietlarni keng kuzatish va ommaviy surab urganish. 
    2)  Tuplangan  materiallarni  taxlil  kilish  va  eng  aktual  psixologik 
problumalarni aniklash maksadida e’tiborga loyik fikr va takliflarni saralash. 
    3)  Xol    kilinaetgan    problemaga  tegishli  metodlarni  kullanish  bilan  ishchilar 
gepotezasini va tadkikot metodikasini ishlab chikish. Xar kanday masala birgina 
metod  bilan  emas,  balki  bir-birini  tuldiruvchi  bir  necha  metodlar  bilan  xal 
kilingani  ma’kul.  Mexnat  psixologiyasining    umumiy  metodlari  xakidagi 
tushunchalarning uzlashtirilishini tekshirish. 
   1.  Metod    psixologiyasi  kanday  turlarga  bulinadi,    metodlarning  xar  biri  kim 
tomonidan va kanday maksadga foydalaniladi. 
   2.  Nima    uchn    mexnat  psixologiyasiga  oid  tekshiruvlarga  ishlab  chikish  va 
xunar texnika bilim yurtlarining xodimlari jalb tiladi. 
   3. Mexnat  psixologiyasi metodlari nimaga muvofik bulishi zarur. 
   4. Tadkikot metodi nimaga buysundirilgan bulishi kerak. 

Download 1,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish