"psixologiya"

Taqqoslash  –  shunday  bir  tafakkur  jarayoniki,    bu  jarayon  vositasi  bilan 
obyektiv  dunyodagi  narsa  va  xodisalarning  bir  –  biriga  o’xshashligi  yoki  bir  – 
biridan farqi aniqlanadi.   
Abstraksiyalash  shunday  bir  tafakkur  jarayoniki,    bu  jarayon  yordami  bilan 
moddiy  dunyodagi  narsa  va  xodisalarning  muhim  xususiyatlarini  farqlab  olib,  
ana  shu  xususiyatlardan  narsa  va  xodisalarning  muhim  bo’lmagan  ikkinchi 
darajali xususityalarini fikran ajratib tashlaymiz.  
Umumlashtirish  deganda psixologiyada narsa va xodisalardagi xossa,  belgi,  
xususiyat,    alomatlarni  topish  va  shu  umumiylik  asosida  ularni  birlashtirish 
tushuniladi.   

---

 
121 
Umumiy,  mavxum belgi va xususiyatlarni yakka, yolgiz obyektlarga tadbiq 
qilish  konkretlashtirish  deyiladi.    Bundan  tashqari,    mavxum  tushunchalarni 
konkret predmetlarga bog’lash ham konkretlashtirish bo’lib hisoblanadi. 
Fanda  narsa  va  xodisalarning  tabiatini  ifodalovchi  muayyan  belgi  asosida 
qilingan fikr yuritishni  klassifikasiya deb atash qabul qilingan. 
 Klassifikasiya  qilishning  yakuni  sistemalashtirish  bo’lib  hisoblanadi.  
Sistemalashtirishga  kutubxonadagi  kitoblarning  joylanishi  misol  bo’la  oladi.  
Masalan,    kutubxonada  pedagogikaga  oid  adabiyotlar  bir  tomonda,  
psixologiyaga  oidlari  yana  bir  tomonda  joylashgan  bo’ladi.    Sistemalashtirish 
inson  ishini  osonlashtiradi.  Natijada  kishi  nimani  qayerdan  izlashni  biladi.  
Turmushda har qadamda sistemalashtirishni ko’rishimiz mumkin.