Psixologiya

Stereotipizatsiya  -  odamlar  ongida  muloqotlar  mobaynida  shakllanib  o`rnashib 
qolgan, ko`nikib qolingan obrazlardan shablon sifatida foydalanish hollaridir. Ijtimoiy 
stereotiplar – har bir shaxsda u yoki bu guruhli kishilar haqida shakllangan obrazlardir. 
Bunday  stereotiplar  ba‟zan  muloqotni  to`g`ri  yo`nalganligini  tahminlasa,  boshqa 
hollarda  esa  undagi  xatoliklarning  sababi  bo`lishi  mumkinligini  kuzatilgan.  Idrok  va 
tushunish  borasidagi  bunday  xatoliklar  kauzal  atributsiya  (lotinchasiga  “kauza”- 
sabab,  “atrebutsio”-  bermoq,  qo`shib,  bo`rttirib  bermoq  ma‟nosini  bildiradi)  deb 
ataladi. Masalan, o`qituvchi bilan hamsuxbat bo`lib qolgan odamda suxbat boshidayoq 
“hozir  odob-axloqdan  dars  berishni  boshlamasmikan”  degan  shubha  paydo  bo`lishi 
mumkin.  Bu  ham  stereotip.  Bundan  tashqari,  odamlar  birinchi  marta  ko`rgan  odam 
to`g`risida  tasavvurga  ega  bo`lish  maqsadida  uning  tashqi  qiyofasi  bilan  xarakteri 
o`rtasida bog`liqliklar o`rnatishga harakat qiladilar.  
Muloqotning  turli  shakllari  yoki  bosqichlari  mavjud  bo`lib,  dastlabki  bosqich  - 
odamning  o`z-o`zi  bilan  muloqotidir.  Odamning  o`z-o`zi  bilan  muloqoti  aslida  uning 
boshqalar  bilan  muloqotining  xarakterini  va  hajmini  belgilaydi.  Agar  odam  o`z-o`zi 
bilan  hadeb  muloqot  qilishni  odat  qilib  olib,  doimo  jamiyatdan  o`zini  chetga  tortib, 
tortinib  yursa,   demak,  u  boshqalar  bilan  suxbatlashishda,  til  topishishda  jiddiy